URTEBERRI EGUNA

Urte berriari hasiera indartsua emateko, maldan gora Adarrara

Kronika - Erredakzioa 2019ko abe. 14a, 00:00
Egun erabiltzen den denda, lehenengo urteetan erabiltzen zenaren antzerakoa da.

Urteberri egunean Adarra mendira igotzeko dagoen ohitura aspalditik datorren tradizioa da. Urtero bailarako jende gehiagok egiten du bat urte berria gogotsu hasteko ekimenarekin. 

XX.mende hasieran, Fortuna Do­nos­tia­rra­ko mendizale tal­de batek urteberri egunean Ada­rra­ra igotzeko ohitura hartu zuen, eta 1924. urtean antolatu zu­ten lehen aldiz urteberriko ada­rra­ko mendi-irteera. Ordutik au­rre­ra, urtero-urtero bailarako he­rri­tar askok horretarako erre­ser­ba­tu­ta duten eguna izaten da urtarrilaren 1a, urte berria in­da­rrez hasteko.

Garai batean debalde ematen zen hamaiketako oraindik ere mantentzen da.
 

Mendeurrena, gertu
1924. urtean antolatu zuten le­hen aldiz urteberriko Ada­rra­ko mendi-irteera Fortuna Do­nos­tia­rra­ko mendizale taldeak, bai­na ohitura honen jaiotze data ze­ha­tza ezezaguna da.  Ofizialki anto­la­tu gabeko ekimena ez ze­ne­an ere mendizale talde ho­rre­tan bazegoelako urte berriari ha­sie­ra emateko ohitura. 

Ekimenaren lehenengo ha­mar­ka­de­tan meza ere izaten zen gailurrera iritsi orduko, Ba­len­txi apaizaren eskutik, bai­na dagoeneko ohitura hori goi­ze­ko hamaiketako brindisak or­dez­ka­tu du. 

92 eta 93 urteetako izozteak ere gainditu zituzten mendizaleek, eta urte gogor horietan ere urteberri egunean Adarrara igotzeko ohiturari eutsi zioten.

Fortuna Donostiarrako mendizale batzuek bihurtu zuten euren ekimena, bailara osoko ohitura.
 

Astebeteko lan-prestaketak
Fortuna Donostiarrako men­di­za­le talde batek antolatutako eki­me­na izan zen arren, 1974. ur­te­tik aurrera, Andoaingo Eus­kal­du­na Mendigoizale Taldea ar­du­ra­tzen da ohitura hau man­ten­tze­az. 

Abenduaren 28an hasten di­tuz­te urteberri eguneko igoe­ra­ra­ko prestaketak, aurretik an­to­la­mendu-lan handia eskatzen duen ekimena baita. 
Igoeraren ondoren eskain­tzen den hamaiketakoa aurrez pres­­ta­­tu behar izaten denez bai­ta ere, inozente egunetik hasi­ta as­te­betez luzatzen dira pres­ta­keta lanak.

Hamaiketakoa, musutruk
Urteberriko Adarrako igoera ez litzateke berdina izango, hel­mu­ga­ra iritsi orduko ez ba­le­go salda eta txorizo beroa ha­mai­ke­ta­korako. 

Goizean goizetik hasten dira men­dizaleak Adarra igotzen, bai­na normalean 09:30etatik 11:00etara izaten dira mendizale gehi­en biltzen diren puntako orduak, norberak bere erritmoa jarraituz. Behin tontorrera iri­tsi­ta, hamaiketakoa jaso­tze­ko sortzen den ilara ikusgarria iza­ten da, Andoaingo Eus­kal­du­na Mendigoizale Tal­deak ha­mai­ke­takoa eskaintzen baitie men­di­zale guztiei, dohanik.

Hernani, Astigarraga, Urnieta eta Andoain inguruko mendizaleak izaten dira mendi buelta honetara animatzen direnak gehien bat, baina Donostia, Tolosa, Usurbil, Billabona eta Oreretakoak ere hurbildu izan dira egun honetan Adarrako mendi magalera.

Egoera metereologiko gogorrenek ere ez dute lortu ohitura desagerraraztea.
 

Iragarpen metereologikoek, enbarazurik ez 
Adarrara igotzeko adorerik eza oso kasu gutxitan eman da bailaran. 92 eta 93 urteetan ere urteberriari ongietorria egitera animatu ziren mendizaleek ere ez zuten amorerik eman. Hotza hezurretaraino sartzen zen urte horietakoak izan zirela, eta bidean izotz handia zegoela ere gogoan dute askok. 

Azken urteetan izandako egu­ral­di­rik okerrenak ere gain­di­tu dituztenez, edozein ira­gar­pen metereologikoei aurre egi­te­ko prest daude mendizale guz­ti­ak, urteroko zita horri uko egi­te­ko aukera erabat baztertuz.

Partehartze jendetsua
Urtetik urtera partehartzaileen kopurua hazten doa, dagoeneko oso gutxi izango baitira ohi­tu­ra honen berri ez duten he­rri­ta­rrak. Adin guztietako jendeak par­te hartzen duen ekimena da, ur­te­ro haur, gazte eta helduen ar­te­ko topagunea izaten baita eta normalean Hernani, Urnieta eta Andoaingo herritarrak iza­ten dira bertara hurbiltzen di­re­­nak. 

Denetik izaten da, nor­ma­le­­an mendira joateko ohitura du­­te­­nek men egiten diote tra­di­­zio honi, baina egun ho­rre­tan bakarrik igotzeko ohi­tu­ra har­tu dutenak ere iza­ten dira tar­te­an. Badira urte zaharreko pa­rran­da­tik le­hen­xeago etxe­ra­tzen di­re­nak, bi­ha­ra­mu­ne­an dena ema­te­ko asmotan, bai­na ba­di­ra baita ere parranda Ada­rra­­ko igoe­ra­re­kin amaitzen du­te­­nak. 

Azken urteetan, orotara 2.000 lagun inguru elkartu dira ziman, salda emateko ba­na­tzen diren edalontziekin ate­ra­ta­ko kalkuluen arabera, eta di­ru­die­nez, urte gehiagotan tin­ko mantenduko den tra­di­zi­oa izango da. 

 

Kronika egunero, euskaraz eta doan jasotzen segi ahal izateko, Kronikakide gehiago behar dira, eta zer esanik ez, proiektu komunikatibo sendo eta profesional bat garatu nahi badugu.
Egin zaitez KronikaKide!