[ELKARRIZKETA] Xabat Larrarte

Hernanin, oso eran­tzun ona izaten ari da auzo-konpos­ta egitea. Egun, 64 fa­milia daude mar­txan eta beste 255 daude izena eman­da. Konpostaren garrantzia nabar­men­duz, Konpost Egunak antolatu dituzte dato­rren astean, Hernanin Zero Zabor eta Usur­bil Zero Zabor elkar­teek. Xabat Larrarte Atez Atekoaren teknikariak parte hartuko du ostegune­ko mahai inguruan.

Urte hasieran jarri zuen Udalak aurreneko konpost-gunea Atzietan. Ordutik beste bi jarri dira. Nola doa auzo-konposta Hernanin?
Oso erantzun ona izaten ari da. Uztaila hasieran An­­tziolan jarri genuen, Iturmendin, eta uztaila bu­kaeran, berriz, Txantxi­llan. Denera, 64 familia ari dira auzo-konposta egiten: 23 Atzietan, 20 Iturmendin eta 21 Txantxillan. Eta beste 255 familia izena emanda daude. 

Eta aurreikusten al dira gune gehiago familia horientzat?
Hemendik 2-3 hilabete in­gu­rura, beste 5 gune jarri­ko ditugu: Txantxillan bes­te bat, Antziola-Iturmen­din bes­­te bat, Latsunbebe­rrin, Etxeberrin eta Gabriel Ze­laia-Perkaiztegin. Hala ere, bakoitzean 20 bat fa­milia sartzeko aukera da­go eta beraz, eskariari eran­tzuteko konpost-gune gehiago jarri­ko dira, ahal den neurrian.

Denera, zenbatek egiten dute konposta Hernanin?
831 familia dira denera: 712k etxean egiten dute autokonposta, 55ek base­rrian eurek kudeatzen du­te organikoa, eta aurrez esandako 64k, auzo-kon­posta egiten dute. Iaztik aldea nabari da tonelada kopuruan. 2012an, 401 to­nelada konpost lortu zen eta aurten, urria bitarte, 314 tonelada lortu dira.

Auzo-konpostera bueltatuz, Atzietako konpost-gunea eta gainerakoak desberdinak dira. Zergatik aldaketa hori?
Atzietakoa, beste he­rrie­tan erabiltzen ari diren modukoa da eta gainerako biak Etxarrin darabilki­ten modukoak; Frantziatik da­to­rren eredua da. Eta he­mendik aurrerako kon­post-gune guztiak horrela­koak izan­go dira. 

Atzietako ereduan, 6 kon­postagailu daude. 8 laguneko 3 taldetan bana­tuta daude auzotarrak eta talde bakoitzak bina kon­postagailu dauzka. Arazoa da, konpostagailuak bete egiten direla, konposta egin aurretik, eta beraz, leku gabe geratzen gara. Beste leku bat behar izaten dugu konposta heltzeko.

Azken konpost-gune haue­­tan berriz, 20-25 fa­mi­liak batera egiten dute kon­posta; lau kon­par­ti­men­tu dauzkate ho­rre­tara­ko. Eta beraz, zikloa bertan hasi eta bertan bu­katzen da. Bakoi­tza bete­tzeko hilabete eta erdi in­guru behar dira eta 6 hi­labetera, gehienez, kon­pos­ta egina dago. Gaine­ra, metro­tan txikia­goak dira gu­ne hauek, egurrezkoak dira, eta kostu aldetik ez dago alderik.

Ze helburu du auzo-konpostak?
Oinarria da, hondakinak tratatzeko modurik ego­kie­na lokalki tratatzea de­la. Inor ez dator hondaki­nen bila, kamioien joan-eto­rri­rik ez dago, beste leku ba­tera ez dira eraman behar... Hori guztia, ingu­rumenari dagokione­an. Ho­rrez gain, kon­tzien­tzia­zioa era­giten du herrita­rren­­gan. Herrita­rrek pro­ze­su osoa ikusten dute. Eta ikusten dute, lan pixka bat eginda, hondaki­nak ongarri bihur­tzen di­rela, hau da, denon arteko lanak ordaina duela. Eta sozialki ere oso eragin po­sitiboa du. He­rritarrak sen­titzen dira hondakinen ara­zoaren par­te eta baita solu­zioare­na ere. He­rrita­rrak pauso bat ematen du bo­ron­da­tez, parte aktiboa iza­teko hon­daki­nen arazoan.

Beste onura batzuk ere badituzte herritarrek: bonifikazioak...
Hori da. Auzo-konposta egiten duten herritarrei ere ez zaie organikoa bil­tzen ezta tratatzen, beraz, %40ko hobaria (bonifika­zioa) izaten dute. Horrez gain, konposta egiten dutenek ez dute ez egutegi ez ordutegirik. Eta egiten duten konpost hori be­raientzat da, nahi baldin badute; bestela Udalak erabiliko du lorategietan...

Auzo-konposta egitea zaila al da?
Batere ez, oso erraza da. Auzo-konposta egiteko ize­­na eman dutenen arte­an taldeak osatzen goaz eta tokatzen zaienei deitu egi­ten diegu. Informazioa eta ikastaro txiki bat ema­ten diegu, 45 minutu ingu­rukoa. Egin behar duten bakarra da, euren orga­nikoa etxo­lara bota eta Udalak jar­tzen duen ma­terial leho­rra­rekin ta­pa­tu, besterik gabe. Gaine­ra­ko­an, nik daramat kon­trola: hezee­gia dagoen, or­bel gehiago behar duen... 

Mota hauetako kon­post-guneek ematen du­ten bes­te aukera bat da. Atzieta­koan talde ba­koi­tze­­ko arduradunak jarri behar izan ditugu, baina beste bi kasuetan ni ibil­tzen naiz ondorengo lanak egiten.

Eta zer moduzko konposta lortu da?
Oraindik ez dugu lortu. Urte bukaera ingururako izango dugu eta lagin bat Fraiso­rora bidaliko dugu zer moduzkoa den jakiteko. 

Ostegunean, mahai ingurua izango da Hernanin, konpostaren inguruan. Parte hartuko duzu beste 5 aditurekin batera. Ze informazio interesgarri aurkituko dute herritarrek?
Konpostaren inguruko mo­­no­grafikoa izango da. Era serio eta zehatz batean lan­duko da gaia. Inguru des­ber­dinetako jendeak hartu­ko dugu parte eta bakoitzak arlo jakin bat landuko du, 10 minutuz. Ho­ri horrela, 6 atal dife­ren­­te landuko dira mo­du ari­nean eta herrita­rrek pano­ra­mika on bate­kin ger­a­tzeko aukera izango dute. 

Konpostak potentzialita­te haundia dauka hondaki­nen arazoan eta gauza asko dago egiteko, batez ere, herri mailan. Eta denon onurarako izango da. 

KONPOST EGUNAK

Urriak 24, osteguna:  konpostaren inguruko mahai-ingurua Hernanin.

-  Joxemari Irazusta (Usurbil, Zero Zabor taldeko kidea): Auzo-konpostaren egoera Gipuz­koan 2013ko urrian.

- Orkatz Goenaga (teknikaria Urola erdian, Zero Zaborreko kidea Tolosan): Auzo-konposta­tzaileak lortzeko sustapen kanpaina desberdinak.

- Imanol Biain (Oñatiko Zero Zabor taldekoa, Natur eskolako langilea): Gune urbano trinkoetan auzo-konpost guneak non, nolakoak? Hautatzeko irizpideak.

– Gorka Egia (Orendaingo alkatea): Nola lortzen da herri oso bat konpost egiten jartzea?

- Xabat Larrarte (Hernanin Atez Atekoaren teknikari): Auto­konpostatzen hasteko herritarrei eman beharreko trebakuntzaren edukia.

- Jon Ander Galarraga (Hon­dakinetan aditua): Egitu­ratzai­lea­ren aukeraketa.

Hizlari bakoitzak 10 minutuz aurkeztuko du berea. Ondoren ordu erdi inguru egongo da en­tzuleekiko elkarrizketa eta galdera-erantzunetarako.

Urriak 27, igandea: konpostaren erakusketa Usurbilen.