Emakumeentzako Jabetze Eskolak esaten dugunean zer esaten ari gara? Zer da emakumea jabetzea?
Jabetzea da, ohartzea, norberak eskubideak dituela, gaitasuna daukala, eta aukera edo ahalmena daukala, gauza ezberdinetarako, besteek bezala. Eta horiek eskatzea, aldarrikatzea eta eguneroko bizitzara eramatea. Hori lantzeko, Hernaniko Berdintasun sailak antolatuta, lau ikastaro edo tailer emango dira, otsailean hasi eta ekainera bitartean. Hernaniko Udalak, Gipuzkoako beste hiru herrirekin batean Jabetze Eskolak eskaintzen ditu. Ikastaroak, esan bezala, aste honetan hasiko dira, ostegunean. Aste honetan hasiko den ikastaroa Iratxe Retolazak donostiarrak emango du, eta Hernaniko Kronikak beregana jo du, labur-labur, ikastaroaren nondik norakoak jakiteko.
Irakurbide Feministak
ikastaroa emango duzu zuk. Zertaz ari gara, irakurbide feministak esaten dugunean?
Ikastaro honetan asmoa da ikustea, ea literaturak zertarako balio duen feministontzat; edo bestela esanda, literaturak zertan lagun dezakeen feminismoan urratsak egiteko. Ikastaro honetan, asmoa da, gogoeta egitea, heziketa literario bat jaso dugula guztiok, eta heziketa horretan, oharkabean, balore batzuk jaso ditugula denok. Nahi ala ez, eredu batzuk, kanon asko, ikuspegi matxista batetik ezarriak dira. Eta gu, emakume irakurle bezala, ea ohartzen garen, oharkabean jaso ditugun eredu asko, ez direla, genero ikuspegitik, guk ditugun ideia batzuei lotuak. Hiru urratsetan landuko dugu gaia. 1.Urratsa – Gogoeta egitea: Emakume irakurleak gara. Horrek eraginik ba al du gure irakurketa ohituretan? 2.Urratsa – Ea testuetako eredu matxistak eta feministak identifikatzeko gai garen. Feminista garen asko eta askok, gizarteko beste alor batzuetan berehala identifikatzen ditugu gauza matxistak. Baina literaturan, heziketa literarioak bultzatuta, ez ditugu identifikatzen. 3. Urratsa – Instituzioek heziketa horretan irakurtzeko proposatzen dituzten kontzeptu batzuk, nola diren nahiko matxistak. Eta instituzioak diodanean, da, bai unibertsitatea, bai eskolak, bai hedabideak... Eramango ditut hedabideetako testu batzuk, unibertsitateko kritikak...
Eredu horien adibiderik eman dezakezu?
Adibide bat emango dizut. Edozein garaitan irakurri dezakegun esaldi bat: zer dago misteriotsuagoa emakume baten mundua baino? Esaldi horrek atzean, gauza asko ezkutatzen ditu. Horrelako gauzak, literaturan asko eta asko egin dira. Hori egin duenak ez du espero komentarioen hartzailea emakumea izan daitekeenik ere. Edo intimismoari buruz hitz egiten denean, eredu batzuk ditugu. Gizonezko batek urratsen bat egin badu intimismora, txalotzen zaio urrats hori, baloratzen zaio. Eta emakumearen kasuan, bere eremua da, beraz ez da ez txalogarri eta ez ezer. Eta hortik ateratzen bada, berriz... Eta hori gai asko eta askorekin.
Beraz, ez gara ari produkzioari buruz hainbeste, baizik eta guk jasotzeko garaian nola jasotzen ditugun testu horiek, mezu horiek...
Bai. Ez da hainbeste erakustea: «begira! Emakumeek hau egin dute!». Gehiago da gure irakurketa jarreretaz gogoeta bat egitea. Gai horiez hitz egiteko testuak eramango ditut. Adibidez eramango dut, Artze; Jose Anton Artzeren testu bat oso feminista izan daitekeelako, eta agian, beste emakume batena ez. Estereotipo batzuk hausteko. Testu hori guretzako oso baliagarri zaigu; horko eredu batzuk baliagarri zaizkigu, feminismoan urrats batzuk egiteko.