Iñaki Arratibel (Hernani. 1967) da EA alderdiko zerrenda burua datozen Udal hauteskundeetan, Joxan Rekondori erreleboa hartu ondoren. Zenbait legegintzalditan EAko zinegotzi izana da eta azken legealdian Gobernuan egon da, Hirigintza Batzordeko buru. EAJrekin koalizioan joatearen aldekoa da, baina alderdiak bestela erabaki duenez, ´elkarlana gero` etorriko dela seguru dauka. EAk Hernanirako proiektu bat baduela eta ´herriak proiektu horren beharra duela` uste du Arratibelek eta erakutsi duten ´kudeaketarako, akordioak lortzeko eta Udala gidatzeko gaitasuna` baloratuko dutela herritarrek.
Zein helburu darama EAk datozen udal hauteskundeetara?
EAk berezko proiektu bat badu, Hernaniri dagokiona, eta uste dugu herriak gure proiektuaren beharra duela eta mahai gainean jartzen dugu, alegia, zerrendak aurkeztu eta proiektua aurkezten dugu. Helburua da Hernanik dituen erronkentzako behar dituen proposamenak egitea. Eta kopuru aldetik ahalik eta emaitzarik onenak lortzen saiatuko gara. Hernaniko EAk erakutsi du gaitasuna kudeaketarako, beste alderdiekin akordioak lortzeko, eta Udala gidatzeko. Uste dugu herritarrek hori baloratuko dutela.
Azken legealdian EAJrekin koalizioan aurkeztu zarete hauteskundeetara eta aurten aparte, alderdiak hala erabakita. Zuek koalizioaren alde azaldu izan zarete.
Hernaniko EAk uste du proiektu bateratu baten bueltan aurkeztu gintezkeela. Alderdiak ez du horrela ikusi, baina gure proiektua hor dago EAJrekin elkarlanean aritzeko: euskal erakundeen defentsan, giza eskubideen defentsan eta abar. Elkarlan hori modu batera edo bestera eman liteke, guk uste dugu egokiena dela koalizioan joatea, baina elkarlana gero emango da.
Legealdian EAJrekin koalizioan eta EBrekin Gobernuan izan zarete. Antzeko formula batek balioko luke datozen hauteskundeetarako, edo beste formula baten alde egingo du EAk?
Gobernua izan liteke gehiengo osoa duena, edo gehiengo osorik ez duena; hau da, hainbat proiektu aurrera eraman ahal ez izatea. Hernanik gobernu sendo bat izan behar du. Hori nola lortu litekeen, zein formularekin? Lehendabizi emaitzak ikusi behar dira eta ondoren zein akordiotara iritsi gintezkeen. Guk akordiotara iristeko gaitasuna erakutsi dugu.
Ezker Abertzaleko EAE-ANV alderdia hauteskundeetan izango da eta horrek oraingo zinegotzi proportzioak asko aldatu ditzake. Ze irakurketa egiten duzue?
Beste alderdi bat udaletxean izatea, normaltasun seinale da, anormalitate batetik atera eta normalitate batera. Emaitzak ikusiko ditugu. Siglei dagokienez, azken hilabeteetan horrelako antzerki bat sortu da siglen inguruan, legalitatearen inguruan, eskubideen inguruan, alderdi legearen inguruan... ez dakit antzerki hori noiz bukatuko den, baina bukatzeko garaia dela uste dut. Dirudienez, kanpaina elektorala bi siglekin antolatzen dute batzuek. Baina positiboa da ANV hauteskundeetan egotea, Aralar EBrekin egotea positiboa den bezala. Gero ikusiko da akordiotara iristeko zer gaitasun dagoen. Udalak proiektuak aurrera atera behar ditu eta horretarako akordioetara iristeko gaitasuna behar da.
2003-2007 legealdian, Arau Subsidiarioen proiektua izan du Gobernu taldeak zutabe nagusietako bat eta Foru Aldundiaren onarpenaren zain dago. Proiektua garatzea izango da 4 urtetako hirigintza helburua?
Onartutako arau subsidiarioen meriturik haundiena da nola onartu diren. Udaletxeko alderdi guztiek onartzea EBtik PPra meritu haundia da. Funtsezkoa da orain arteko akordioa mantentzea. Horrelako proiektu batean lortu behar da ildo bat mantentzea, akordio ildo bat. Beste proiektu batekin ordezkatuko balitz kontsentsu berdina izanda, ez dago arazorik, baina kontsentsu hori behar da. Arau hauek, ez 4 urterako, 10-15 urteko hirigintza garapena zehaztuko dute.
Etxebizitza arazoa da herritarrengan buruhauste asko sortzen dituenetako bat. Hernanirako zer proposamen egiten dituzue?
Gai zaila da. Udalak eskumen batzuk baditu eta arau subsidiarioak dira bat; hor %50etik gora babes ofizialekoak izango dira. Eta orain arte Udalak egin ez duena eta guk proposatzen duguna da Udalak sustatutako babes ofizialeko etxe guztiak alokairukoak izatea. Jaurlaritzari ere eskatu geniezaioke, baina erabaki hori ez dagokigu guri. Guri dagokiguna da Udalak sustatzen dituen guztiak alokairukoak izatea. Alokairuko merkatu hori ia ez dago gaur egun eta bultza nahi genuke. Jendeari 5 urterako alokatu eta ondorenean ikusi bere baldintzak nola dauden, beharrik ez balu, beste bati alokatzeko etxe hori.
Arau Subsidiarioen proiektuak arazoari irtenbidea emango diola uste duzue?
Baldintzak jartzen ditu, lurra jartzen baitu eta babestutako etxeak %50 izango baitira gutxienez. Araurik gabe ezin da etxerik egin.
Zaharren Egoitzaren zabaltzea martxan dagoen proiektua da. Zer gehiago aurreikusten duzue hirugarren adinari dagozkien zerbitzuei begira?
Geroz eta adindu gehiago dago eta behar desberdinekin. Behar guztiei erantzuna emateko bi erabaki falta direla uste dut: batetik etxebizitza konpartituak deitzen zaien programa, bakarrik bizi diren eta bakarrik bizi nahi ez duten adinekoentzat (ikasten ari den jendearekin konpartitzen dute etxea; horrela batek etxea izango du ikasle garairako eta besteak konpainia). Eta bestea etxebizitza tutelatuena: apartamentu bloke bat eta bertan bakoitza bere etxean bizi da, baina nolabaiteko kontrol batekin. Azken finean hirugarren adineko herritarrei erantzun orokor bat eman behar diegu, egoera oso desberdinean baitaude eta behar guztiei eman behar zaie erantzuna.
Eta gainerako zerbitzu sozialei begira?
Orokorrean hirugarren adinari zuzendutako proposamenak ditugu.
Gazte batzuek gune bat eta autogestioa eskatu dute eta lehengo udal jangela daukate okupatua kiroldegian. Zer iritzi du EAk honen gainean?
Gazteak denetatik daude, eta gazte talde batek ez ditu denak ordezkatzen. Eta aurrera eraman beharreko proiektuak behar du aniztasun hori bermatuko duena. Horretan gazte guztiek hartu beharko lukete parte.
Geroz eta arreta eta errekurtso gehiago eskatzen dituen gaietako bat inmigrazioarena da. Nola ikusten duzue gai hau?
Udalak badu ekintza plan bat eta asko lagunduko du honek. Arazorik bada, integrazioarena da, eta eredu bat lortu behar dugu eta eredu hori sakondu. Aniztasun politikoa, soziala, kulturala... hartu behar da kontuan, kanpotik datorren jendea integratzeko, berak zer diren ahaztu gabe. Alor guztietan kendu behar ditugu oztopoak. AMHERekin hitzarmena ere bada. Kanpotik datorren jendea galduta sentitu liteke eta elkarte horrek lan asko egin lezake.
Elkarbizitza hobetzeko ahalegina da EAren programako ardatzetako bat. Zertan datza?
Aniztasunaren errespetuan eta batez ere konfliktoak bideratzen ikasi behar dugu. Gatazkarik gabeko gizarterik ez dago, eta horiek nola bideratu jakin behar dugu. Hori nola lortu? Errespetuarekin, balore zibiko batzuk bultzatuz, jarrerak aldatuz eta gatazkari aurre eginez. Eta gai honetan herrian sortzen den giroan Udalak zer esan haundia du.
Ekonomia dibertsifikatu beharra ere aipatzen duzue. Konkreta iezaguzu, Udalak nola eragin lezake horretan?
Momentu honetan aktibitate industrialarekin lotutako lanpostuak dauzkagu gehienbat Hernanin eta zerbitzuei lotutakoak geroz eta gehiago, baina badauzkagu beste aukera batzuk ere: turismoa eta merkataritza adibidez. Proposatzen dugu zinegotzi bat edo pertsona bat horretara liberatzea, orain Udalak dituen proiektu batzuk bideratzeko, sendotzeko eta aurrera eramateko. Turismo plana badugu, PERCOa... baina askotan 3-4 zinegotzi elkartzen gara eta hori lortu liteke zinegotzi batekin, dinamizatzaile lana hartuta. Horrez gain, Galarretan, teknologia berrien alorra landu liteke, eta Miramoneko enpresariek interesa azaltzen dute, Urumea ibaian aktibitate berriak bilatu litezke, naturari lotuak: kanping bat, merenderoak hobetu...
SagardoGunea eta Chillida Leku turismoa erakartzeko zutabeetako bi dira. Udalak sustatzaile izan behar du proiektu hauetan? Ze mailatan?
Turismo planean bi zutabe agertzen ziren, sagardoa eta Chillida Leku, eta bi zutabeek lotuta egon behar dute, SagardoGunea proiektuarekin eta Chillida Lekurekin hitzarmen sakon bat eginda. Horrez gain, badaude proiektu txiki batzuk: adibidez, Santiago bidea (Villa Politenan alberge bat egiteko proposamena daukagu), Santa Barbara... turismo plana ez da bakarrik SagardoGunea eta Chillida Leku, baina zutabea horrek behar du.
Udalak badu euskara plan bat. Datuek diotenez, ordea, neurri haundi batean gazteleraz funtzionatzen du Udalak eta itzulpen zerbitzuari esker euskaratzen da lan hori guztia. Zer iritzi duzu?
Euskeraren normalizazioan pauso desberdinak bereizi behar dira. Lehen pausoa zen jendeak euskeraz ikastea, eta gaur egun nahi duenak badu aukera euskeraz ikasteko. Hori lortu dugu Udalean, plantila ia osoak euskeraz badaki, titulua badute eta idazteko gaitasuna badute, baina euskeraz idazteko eta funtzionatzeko ohiturarik ez dute, eta hori da hurrengo urratsa, erabilera. Gaur egun 3 trebatzaile baditugu Udalean. Baina, ohiturak ez dira dekretuz aldatzen, pixkanaka-pixkanaka joan behar da.
Beste zer azpimarratu nahiko zenuke?
Datorren legealdia ikusten dut akordioak beharko dituen legealdi bat izango dela eta horretarako prest egon behar da eta gaitasuna erakutsi. Jakin behar dugu, bakoitzak duen indarra izanda, besteekin kontatu behar dela gauza askotarako. Proiektuak ez dira 1 edo 2 urtetako proiektuak, proiektu askok jarraipena eskatzen dute eta hori hausten bada egindako lanak ez du ezertarako balio.
Hernaniko zenbait gairi buruz galdezka
Kiroldegiko instalazioen egoera
´Kiroldegiak arazoak sortu ditu egin zenetik. Inbertsioa behar du, urte askotan egin behar dena, eta saiatu behar da instalazio egokienak bilatzen: tenisa kanpora atera baliteke, hori itxi eta gimnasioa haunditu liteke; igerilekuan kale gehiago jarri litezke... ondo pentsatu behar da zer egin, horrelako obrak oso garesti irteten baitira, baina beharrei egokitzen joan behar da kiroldegia. Zentzu honetan arazo haundiak ditugu Buruntzaldeko hitzarmenarekin: adibidez, Lasarten bazkide egiten dena Hernanira etorri liteke, baina Lasarteko kiroldegiak ez du ia inbertsiorik egiten. Hernaniko kiroldegia zama izugarria ari da hartzen`.
300 lagun baino gehiago hartuko dituen kultur aretorik eza
´Lehendabizi eskaera ikusi behar da, oraingo aretoak zenbat aldiz geratu diren txiki, eta beharren arabera instalazioak egokitu. Udalak azterketa bat enkargatua du aurten, eta urte bukaeran edo datorren urte hasieran jasoko du. Horren arabera ikusi beharko da zer instalazio behar diren. Hala ere, antzoki baten kostua izugarria da eta ondo neurtu behar da: agian karpak behar dira, edo kiroldegiko frontoia egokitu behar da... eta egin behar baldin bada, egin dezagun azterketaren gainean`.
Herriko trafikoa eta aparkalekuak
´Egoera txarra da eta puntu honetan alderdi guztiak egongo gara ados, seguru asko. Momentu honetan aire libreko aparkalekuak ditugu, debaldekoak eta denbora mugarik gabeak; funtzionatzen ez duen sistema bat da hau. Rotaziozko sistema bat jarri behar da, eta nola eta zer baldintzetan da aztertu behar dena. Horrelako sistema batek beharko ditu disuasiozko aparkamenduak, herri barruko garraio publikoak bestelakoa beharko du, herri barruko bizilagunentzat erresidente karnetak, OTA jarri edo ez ikusi beharko da... baina horrelako arazo haundi bati erantzuna orokorrean eman behar zaio`.
Garraio publikoak
´Guk bi proposamen baditugu: Tranbia berreskuratzea da bata, Eusko Jaurlaritzak gaizki ikusten ez duena. Eta bestea Lasarterako lotura; bere garaian galdu genuen eta gaur egun Lasarte eta Usurbil aldera joatea Beasaina joatea baino zailagoa da. Eta herri barruan Donostiarako autobusek egiten duten ibilia ere aldatu behar da: Garayarko autobusak orain 40 urteko ibilbide beretsua egiten du eta gaur egun Antziolatik adibidez pasa beharko luke`.
Auzoetako urbanizazioak
´Aurrekontuetan urtero auzo bat sartu behar da, saneamendu sakona egiteko. Orain arte batzuk egin dira eta beste batzuk daude egiteko eta politika horrekin segi behar da. Denak batera ezin dira egin, urtero-urtero joan behar da egiten`.
Baserriaren egoera, eta horrekin lotuta, mendi eta ingurumenaren egoera
´Baserritarren egoera zaila da, eta Udalaren eskuetan dago dagoena. Errepideen egoera nahiko txukun mantentzen da eta Behemendi ere hor dago. Mendiari dagokionez, Udalak jakin behar du zer errekurtso natural dituen udalerriak. Oraintxe onartu da Arantzadirekin hitzarmena inbentario bat egiteko. Gero hori hobetu eta mantentzeko zer egin behar den zehaztu behar da. Orain arte, ingurugiro gaian hiri ingurura dedikatu gara eta orain beste pauso bat eman behar dugu, Hernanik dituen errekurtsoak haundiak baitira`.
arrisku haundiko enpresak.
´Arazo haundiena jarraipena egitea da eta Udalak momentu honetan dituen baliabideekin zaila da. Horretarako Eusko Jaurlaritzak eta Udalak batera funtzionatu beharko lukete eta errekurtso gehiago behar dira`.