Ikasturtea ostegunean hasi zen Euskal Autonomi Erkidegoan eta asteazkenean eta ostegun artean Nafarroan. Laugarrena da pandemian, baina 2022/2023an COVID-19aren aurkako protokoloa erabat ezabatuko da. Dena den, Eusko Jaurlaritzak neurri batzuk mantentzea gomendatu du, hala nola ikasgelen aireztapena. Horri, aurreko urteekiko beste berrikuntza nagusietako bat, Estatuko hezkuntza lege berriak (LOMLOE) dakartzan aldaketak indarrean sartzea gehitu behar zaio.
Ikastetxe publikoetako Haur eta Lehen Hezkuntzako, DBHko, Batxilergoko eta Lanbide Heziketako ikasleek ikasturte berria hasiko dute, COVID-19aren pandemiaren ondorioz azken bi urteetan indarrean egon diren murrizketarik eta prebentzio-neurririk gabe, eta azken asteotan nabarmen murriztu da horren eragina. Izan ere, adingabeen arteko kasuak oso gutxi dira.
Hezkuntza Sailak komunikazio bat bidali zien ikastetxeei asteartean, koronabirusaren aurkako neurrien protokoloa eraginik gabe utzi duela jakinarazteko. Hala ere, Eusko Jaurlaritzak prebentzio-neurri batzuk mantentzea gomendatu dio hezkuntza-komunitateari, hala nola eskola-garraioan maskara erabiltzea edo ikasgelak behar bezala aireztatzen direla bermatzea.
Era berean, Euskadiko ikastetxeek LOMLOEren ezarpenari buruzko zalantzekin egingo diote aurre ikasturteari. Estatuko hezkuntza-lege berria 2020an onartu zen, baina ikasturte honen eta datorren ikasturtearen artean sartuko da indarrean, hezkuntza-etaparen arabera. Estatuko lege berri honek berrikuntza garrantzitsuak aurreikusten ditu, hala nola ebaluazio jarraituaren sistema eta ikasleak gaitasunen arabera kalifikatzea. Ikasgai baten gai-zerrenda edo ebaluatzeko, nola jokatu behar duten zalantzak sortzen dizkie irakasleei. Ziurgabetasunez betetako trantsizio-ikastaro bat aurkezten da.
Ziklo guztietako ikastaro bakoitiek LOMLOEren aldaketak aplikatu behar dituzte. Horrek irakaskuntza-modua aldatuko du Lehen Hezkuntzako 1., 3. eta 5. mailetarako, DBHko 1. eta 3. mailetarako eta Batxilergoko 1. mailarako. Ikastetxeek oraindik ez dute zehaztu zertan datzan aldaketak tituluetatik harago.
Ikastetxeek prestatu dute Hezkuntza Sailek bidali dizkieten zirriborrodun ikastaro bakoitietan eman beharreko irakasgaia. Curriculum-dekretuak argitaratu zain daude ikasgai bakoitzean zer irakatsi behar den, zenbat ordu eta nola ebaluatu behar den definitzen duten testuak. Berandutuko dira. Hezkuntza Ministerioa, testuaren %50 berari baitagokio, arau-zatia argitaratzen berandu ibili delako gertatu da atzerapena. Nafarroako eta Euskal Autonomi Erkidegoko sailak beste erdia amaitzen ari dira.
Etengabeko ebaluazioa
LOMLOEren arabera, «ikasleen ebaluazioa globala, jarraitua eta prestakuntzakoa izango da, eta funtsezko gaitasunen garapen-maila eta ikaskuntza-prozesu guztietan duten aurrerapena hartuko ditu kontuan». Etengabeko ebaluazioaren aldeko apustu horrek irakasteko modua aldatzen du. Amaitu dira 0tik 10era bitarteko noten buletinak, Batxilergoak izan ezik, metodo tradizionalari eusten baitio. Ebaluazio nomenklatura zein izango den jakiteko dago. Formula hori ikastetxe askotan aplikatzen da, Lehen Hezkuntzan bereziki, eta orain DBHra lekualdatzen da. DBHk bere eguneroko egitura aldatu behar du, ordu eta irakasgai batean oinarrituta. Aldaketa honen helburua ikaslearen eguneroko lana bultzatu eta baloratzea da, eta azterketen aste esklusiboekin amaitzea, non ikasleak dena nahierara jokatzen duen. Irakasleen irakasteko modua aldatzera behartzen du. Irakasleek hainbat alderdi hartu beharko dituzte kontuan beren ebaluazioa osatzeko, eta arlo horretako prestakuntza-ikastaroen zain daude.
Gaitasunen araberako ebaluazioa
Irakaskuntza irakasgai estankoetatik, batzuen eta besteen artean loturarik izan gabe, eskumen esparruetan antolatuta dago. Oraindik zehazteke daude zein izango diren, printzipioz, ikasgai zientifiko-teknikoak edo artistikoak batuko dituzten ikasketa-arloen konbinazioak. Praktikan, ikasleek hainbat diziplina konbinatzen dituzten proiektuen arabera lan egin beharko dutela suposatuko du. Proiektu horietan, diziplina horiei buruz duten ezagutza ez ezik, ikaskuntza-prozesuan sortu zaizkien zalantzak nola gainditu dituzten, talde-lanean izan duten zeregina zein izan den edo eguneroko lana nola zaintzen duten ere baloratuko zaie. Hori dela eta, irakasleek argi izan behar dute zein puntutan jarri behar duten arreta ikasle bakoitza ebaluatzeko, eta alderdi hori egiteke dago. Gainera, bere lankideekiko lan egiteko modua aldatzen du. Irakasle bakoitzak ebaluatzen du, baina baita ikasle berarekin lan egiten duten irakasle guztiak ere.
Errekuperazio-azterketarik gabe
Etengabeko ebaluazioaren planteamenduarekin errekuperazio-azterketek ez dute zentzurik. Mailaz igo ezin duten ikasleek irakasleen laguntza-jarraipena izango dute, egoera gainditu ahal izateko.
Ikastaro bat errepikatzea salbuespen gisa planteatzen da. Etapa bakoitzean behin bakarrik errepikatu ahal izango da, eta, beraz, irakasleen klaustroak zentzu horretan hartutako erabakiak oso neurtuta eta justifikatuta egon behar du. Irakasgai bat edo bi gainditu gabe dituzten ikasleak maila gaindituko dute eta ez dute errepikatuko.
Batxilergoko aukerak lautik bostera luzatu dira: zientzia eta Teknologia, Giza eta Gizarte Zientziak, Arte Plastikoak eta Arte Eszenikoak eta Orokorra. Berrikuntza hori 200 euskal ikastetxeetatik 61tan baino ez da ematen. Institutu askok ez eskaintzea erabaki zuten, curriculumaren garapenari buruzko zehaztasunik ez zegoelako.
Lehen Hezkuntzako eta DBHko ikasleek Gizabidezko Balioen eta Balio Etikoen Hezkuntza estreinatuko dute, eta askatasunez erabaki beharko dute, Batxilergokoek bezala, Erlijioa eman nahi duten ala ez (ez du beste aukerarik eta ez du notarako zenbatuko). Kalifikazio-aktetan ere agur esango zaie zenbakizko notei, eta Batxilergoan soilik iraungo dute (selektibitateko batez bestekoa egin ahal izateko). Udaberrian EBAUko azken azterketa klasikoa egingo da, 2024tik aldaketa progresiboak izango dituena.
EBAU, eredu honetako azken urtea
Batxilergoko 2. urteko ikasleak izango dira gaur egungo planteamenduarekin unibertsitatera sartzeko azterketa egiten azkenak. Selektibitatea etengabeko ebaluaziora egokitu behar da, eta, beraz, 2024ko ekainetik aurrera egitura aldatzen joango da, 2027an eredu berria hartu arte, bi probatan: bata modalitatekoa eta bestea heldutasun akademikokoa, irakasgai komun guztiak batuko dituena.
Lanaldi zatitua
Eskola-ordutegia goizez eta arratsaldez da derrigorrezko hezkuntzako zikloetan. Hedatze errefortzu programan onartutako Bigarren Hezkuntzako ikastetxeek bakarrik hartu ahal izan dute lanaldi jarraitua. Hezkuntza Sailak proiektu honetan sartzeko baldintzak gogortu zituen, Hauspoarekin hamarkada bateko esperientzia izan ondoren. Esperientzia horren arabera, goizez ikasle guztientzako eskolak ematen dira eta arratsaldez tailerrak edo errefortzu eskolak irekitzen dira emaitza txarrenak dituzten ikasleentzat. Gainera, itunpeko sarerako deialdia ireki zuen. Azkenik, 26 institutu publiko eta 16 itundu Hedatze aterkipean daude.
Datozen bederatzi hilabete hauetan, ikastetxeak behartuta daude beren digitalizazio-plana (PCC) egitera. Plan hori 2023ko ekainaren 16a baino lehen aurkeztu beharko dute. Plan horretan, idatziz adierazi beharko da zein den ikastetxeak eskolen egunerokoan teknologia digitalaren erabilera sustatzeko duen plangintza. Gainera, material berriak sortzeko ekintzak bultzatuko dira, baita hezkuntza-komunitatearen trebakuntza digitala, azpiegitura berrien garapena eta eraldaketa digitalerako praktikak hartzea ere.
Horretarako, ikastetxeek digitalizazio-batzorde baten bidez laguntza izango dute, eta batzorde hori arduratuko da ikastetxeak zeregin horretan gidatzeaz, aholkulari-sare baten aholkularitzarekin, hainbat ikastetxetako irakasle-talde baten aholkularitzarekin, erreferenteak izango baitira. Horrez gain, sare publikoko irakasleek (24.000 Euskadin, Eustatek 2020-21 ikasturtean emandako datuen arabera) eremu digitalean dituzten ezagutzak egiaztatu beharko dituzte, prestakuntza-ikastaroak aurreikusita baitaude. Ez dakigu zein izango den eskatzen den maila, baina arauak «erdi-mailako» prestakuntza digitalaren egiaztapena ezartzen du, baina gaitasun digital horrek homologatuta egon beharko du eta Estatu osoan baliozkoa izan beharko du. Euskadi araudia garatzen ari da orain.
Irakasleen ratioari dagokionez, maiatzean gehiengo sindikalarekin (Steilas, LAB, CC OO eta UGT, ELA gabe) egindako akordio batek euskal eskola publikoko ikasleen eta irakasleen ratioa murriztea ezarri zuen, eta 3 urtetik aurrera ingelesa emango dela jasotzen du.
Suizidioa prebenitzeko protokolo bat aplikatuko da
Bestalde, Hezkuntzako ebazpen batean jasotzen denez, ikasturte honetan hezkuntza-eremuan suizidioa prebenitzeko protokolo bat aplikatuko da. Ebazpen horretan adierazten denez, adingabeek denbora asko ematen dutenez ikastetxeetan, espazio horiek leku aproposak dira osasun mentaleko arazoak edo jokabide suizidak detektatzeko. Horrela, adierazten da ikasgelak ingurune ezin hobea direla jokabide suizidarekin lotutako faktoreak identifikatzeko (arrisku-faktoreak, babes-faktoreak eta alarma-seinaleak) eta jokabide suizidak detektatzea eta saihestea ahalbidetzen duten funtsezko trebetasunak eskuratzeko.
Beraz, ikasturtea etapa guztietako aldaketez beteta dator, irakasteko moduarekin hasita, gai entziklopedikoetatik urrunduta, ikasleei gaitasun eta ezagutza praktikoak eman nahi dizkiena, ikasgaien eta elkarlaneko eta proiektukako lanaren arteko erlazioarekin.