Udako eguzki izpiekin batera, ikasturtean zehar egon ez diren lan aukera asko sortzen dira uztaila eta abuztuko hilabeteetarako. Badira igerileku eta hondartzako sorosleak, izozki-dendako langileak, edota udaleku ireki zein itxietako begiraleak. Azken hau da Iraia Arruti eta Patxi Agirrezabalaren kasua. Hernaniko udalekuetako monitoreak dira, uda honetan. Jada bi eta hiru urte daramatzate udalekuetan eta diote garrantzia handikoa dela hezitzaileen lana: «beharrezkoa den beste hezkuntza mota bat eskaintzen dute udalekuek, eta ikaskuntza prozesuaren garapena dira».
Goizetan lana, arratsaldetan jai
Goizeko 9:00etan Biterin elkartzen dira, eguneko ekintza zein den gogoratu eta prestatzeko. Orduerdi beranduago umeekin elkartu eta 13:00etan bukatzen dute lanaldia. Horrela, arratsaldetan nahi duten plana egiteko aukera dute; «ordubatetan bukatu eta segituan bazkalduta, arratsalde guztia dugu aprobetxatzeko; puntazoa da».
Begiraleak umeen hezitzaileak dira, eta mota guztietako ekintzak antolatzen dituzte egitarauerako. «Hezitzaile moduan helburu nagusia da haurrek ondo pasatzea. Umeek sentitu behar dute udalekuak libre jolastu eta aske izateko eremua direla, nahi duten hori izateko». Diote, udalekuak «jendea ezagutu eta libre jolasteko» gunea izan behar dutela. Aurten asteak gaitan banatu dira: ekologia, euskara, eta feminisimoa. Horrela, denetarik egin dute egun hauetan. Pistinara joan, euskal pertsonaia mitologikoak lehen pertsonan ezagutu, edota herrian zehar pista jolas feminista egin; egunero izan dute umeek ikasteko zerbait. «Umeek ondo pasatzeko eta jolasteko zerbaiten moduan ikusten dituzte udalekuak, eta hori asko eskertzen da», nabarmendu dute.
Hain zuzen, uztaileko hilabeteak xarma berezia du Hernanin, udalekuak direlako. Tilos, Ave Maria, Atsegindegi... txoko guztietan egoten dira adin guztietako umeak, begiraleekin jolasean. Hernaniar guztiek dakite kaleak musika eta kolore biziz jantziko direla San Fermiñetako Peñen jaitsieran, edo egunen batean betiko harategi edo ileapaindegian begirale bat egongo dela, antzerkia egiten, umeek noiz topatuko duten zain, `begiraleen bila´ eguna delako. Zalantzarik gabe, hilabete berezia da uztaila, herritar guztientzat.
Udako lanek baldintza duinak eskaini behar dituzte, baita ere
Begirale mordoa dira Hernaniko udalekuetan. Guztiek pasa zuten sarbide proba bat lana eskuratzeko, eta gero, aukeratuak izan ziren posturako; formakuntza egun ere izan zuten, udalekuen aurretik. Baldintza onak eskaintzen dituztela eta gustatzen zaien zerbait egiten dutela diote, Iraia eta Patxik. Gainera giro ezin hobea omen dago udalekuetan: «haurtzarora bueltatu eta garai zoriontsu haiek gogoratzea asko baloratzen dut», egin dute gogoeta. «Gu haurrak ginenean beste batzuk egon ziren lan honetan, eta orain guk zerbait zor diegu haien haurrei».
Ikasturtean zehar ikasten edota beste umeekin eskola kirolean eta dantza irakasten egon dira bi begiraleak, eta uztaila iristean, udalekuetan murgidu dira. Hala ere, «gazteon lana, askotan, turismo lanarekin lotzen da, eta hori oso prekarioa eta aldizkakoa izaten da», azpimarratu dute. «Oso argi dut lana ez bada probetxuzkoa, ez nukela hartuko; limiteak daude». Hori horrela, udako lanek ez dituzte urtean zeharreko lanek baino baldintza okerreagoak eskaini behar. «Badirudi gazteak garelako edozer onartu behar dugula», diote.
Datorren urtean monitore lanari eusten jarraitzea pentsatzen dute bi hernaniarrek. Udalekuak «ikasketekin eta ikasturtean zeharreko lanekin bateratzeko aukera dugu», eta horregatik, gustora daudelako ere, lan aukera honetan jarraituko dute. Margoak, baloia, kantinplora eta motxila hartu, eta beste hemezortzi egunez umeekin abentura berriak hasteko prest daude. Hauentzat ere, jende berri ezagutu eta ondo pasatzeko aukera da eta, udako aisialdia.