Aiurri. Herrigune gehienetan ekimen interesgarriak daude. Andoainen, esaterako, Bidaide izeneko ekimena sustatzen ari dira, emaitza bikainekin.
Familia giroan euskararen transmisioa bermatzeko zein baliabide eskaintzen dituzue?
Ainara Loiarte: Familiei dagokienez, Bidaide izeneko programa garatzen ari gara. Mintzalaguna egitasmoaren adar bat dela esango genuke.
Olatz Peñagarikano: 2012tik hona ekimen ezberdinak abian jarri dira, urteen poderioz doituz joan direnak. Hasiera batean jolasa euskaraz sustatzea zen helburua. Gerora, ekimenak aberastuz joan dira. Urtean zehar hainbat ekintza antolatzen genituen, eta parte hartzen hasi zen kopurua igotzen hasi zen. Bidaide izenarekin ezaguna da ekimena, une honetan. Ipuin kontaketa saioak, dantza ikastaroak, sukaldari tailerrak, jolas kooperatiboak... ikasturtean zehar dozena erdi bat jarduera antolatzen ditugu.
Erabat euskalduna ez den familiaren kasuan, egunerokoan euskara erabiltzen hasteko zein aholku emango zenioke?
Olatz Peñagarikano: Kasuan kasu aztertu beharko litzateke. Gurasoetako bat euskalduna bada saia daitezela haurrarekin beti euskaraz egiten. Eta euren arteko harremana ere euskarazkoa izaten ahalegindu daitezela. Bestela haurrak euskara eskolako eta gauza akademikoetarako dela barneratuko du. Aisialdia erdararekin lotzera joko du.
Ainara Loiarte: Familia horien kasuan, euskara aisialdiarekin uztartzea lortu behar da. Esperientzia dibertigarriak euskaraz egiteko aukera ematea ezinbestekoa da.
NOLA LAGUNDU?
Tokian tokiko euskara
lansailetan euskararen
erabilera sustatzeko
informazioa aurki daiteke. Egunerokoan, bestalde,
guraso euskaldunek
euskararen bidean direnei laguntza eskaini behar diete. Ez da lan handia, eta
eskaintzen den laguntza
euskaldun berriari oso
baliagarria izango zaio.
Zein erreferentzia aipagarri ezagutzen dituzue, Euskal Herrian barrena?
Olatz Peñagarikano: Herrietan euskararen erabilera sustatzeko geroz eta ekimen gehiago daude, eta hori pozgarria da. Errenterian, adibidez, 'Familia jolasean' egitasmoa martxan dago. Astean behin euskara eta jolasa uztartzeko hitzordua dute, ordu eta erdikoa. Begiraleen laguntzaz, ekimen ezberdinak egiten dituzte. Getxon, adibidez, 'Olgetan euskaraz' ekimena ezaguna da.
Ainara Loiarte: AEK erakundeak, bestalde, 'Familiak euskaraz' izeneko egitasmoa antolatzen du. Gurasoak eta familiak barnetegian izaten dira, euskara ikasten ari den guraso hori gehienbat euskaraz inguratuta bizi dadin. Hizkuntza ohiturak aldatzeko garaian eraginkorra izan daiteke.
Euskara ikasten ari diren guraso asko dago. Euskal jendartea jabetzen al da guraso horien esfortzuaz?
Olatz Peñagarikano: Esfortzu handia egiten dute, bai. Bestalde, kalean askotan euskaraz badakien jendea gazteleraz hitz egiten ikusten dugu. Euskarara murgiltzeko ahalegina egiten ari den horri ez zaio behar adina aitortza egiten, ez. Euskara ikasten ari den horrekin solasean ari garenean, euskaldunok erosotasunagatik gaztelerara jo ohi dugu. Solasaldi horietan euskara lehenesteko esfortzua egin beharko genuke.
Ainara Loiarte: Euskaldunei pazientzia eskatuko nieke. Ikasten ari den pertsona horrek ikasitakoa praktikan jar-tzen ez badu, ez du erabilerarako pausua emango. Eta pauso hori ematea oso garrantzitsua da. Mintzalaguna bezalako programa horrexegatik da interesgarria, bi edo hiru pertsona elkartu eta beraien artean ohiturak aldatzen hasteko gil-tza delako.
«Esperientzia dibertigarriak euskaraz egiteko aukera ematea ezinbestekoa da»
Euskararen bidean dagoenari laguntza eman behar zaio, ezinbestean. Lehen hitza euskaraz eginez, edo asmatzen ez duen kasuan esaldia amaitzen lagunduz.
Ainara Loiarte: Bai, eta zerbait gaizki esaten badu, bromarik ez egitea. Hortik jarraitzea lortu behar baitugu, azkenean hobetzen joateko euskaraz ari-tzea besterik ez baitago. Arian arian, lotsa galdu eta aurrera jarraitu beharra dago.
Olatz Peñagarikano: Ikasten ari direnekin enpatia garatzen ari garela esango nuke, baina asko kosta zaigu besteen lekuan jartzea eta aukera horiek ematea.
Euskaraldia zenbateraino izan da garrantzitsua?
Olatz Peñagarikano: Euskaraldiak buruan ez genuen hausnarketa egitera eraman gaitu. Ohituraz, gazteleraz hitz egiten genion jendeari. Edo lehen hitza gazteleraz eginda gazteleraz jarraitzen genuen. Euskaraldia iraganeko ohiturak aldatzen joateko eta barne hausnarketa sakona egiten hasteko baliagarria izan zen. Horrelako ekimenak beharrezkoak dira.
Nola murgildu daiteke familia erdaldun bat euskalduntze prozesuan?
Olatz Peñagarikano: Jendea euskaraz agurtuz has daitezke, eta haurraren irakaskuntza prozesuan inplikatuz. Haurrak gurasoen interes hori esker-tzen duela esango nuke. Umeak marrazki bizidunak ikusten baditu, pasiboki bada ere, gakoa euskara pixkanaka egunerokoan sartzen hastea da.
Ainara Loiarte: Dakiten gutxi hori erabiltzen has daitezela, eta hortik aurrera erabilera areagotuz joan daitezela. Besteak beste, denboran zehar ikasten doazen hitzak eta esaldiak erabiliz.
Eguneroko kasuetara itzul gaitezen. Nola lagundu familia bati eskolan, parkean?
Ainara Loiarte: Guraso euskaldunen jarrera garrantzitsua da, gehienbat ikasten ari den pertsona horri lehen hitza euskaraz egiteko garaian. Hori eginda, pixkanaka hizkuntza ohiturak aldatuz joan dira.
Olatz Peñagarikano: Garrantzitsua da haurrek gurasoak koherentziaz jokatzen ikustea. Haurrari euskaraz egiteaz gain, haurrak bere gurasoak ingurukoekin euskaraz hitz egiten ikusi behar ditu. Haurrak inkoherentzia horiez oso kontziente baitira.