Ezohiko sarrerak eta Galarretako inbertsio potoloa, 2019ko aurrekontuen bereizgarri

Igoera nabarmena izango dute 2019an, Hernaniko Udal Aurre­kontuek; %17,84koa hain justu, iazko hasierako aurrekontuen aldean. Horrela, 32.319.683 euro­koa da, Udal Gobernu Taldeak azaroan proposatu, eta joan den astearteko Plenoan onartu zena. Proposamena ez dute babestu oposizioko alderdiek, eta kontrako botoa eman dute.

Ezohiko sarreretatik eto­rri da aurtengo igoera, Isa Sanchez Ogasun zinegotziak azaldu du­e­nez: «hiru diru sarrera izan dira bereziki, ez direnak errepikatu­ko hurrengo urteetan. Bate­tik, Zikuñagako papelerak haundi­tze obra egingo duela, eta ho­rrekin zerga batzuk ordaindu beharko dizkiola Udalari; bestetik, Fondo Foralaren igoera izugarria aurreikusi dutelako Aldunditik, 2019rako; eta hirugarrena, Galarretako eremua ga­ratzen dugunean, bertako enpresek zati bat eman beharko diotela Udalari».

Eta hain justu, hori izango da, ezohiko diru sarrerei esker Udalak egingo duen inbertsio nagusia: Galarreta eremuaren garapena; guztira 2,78 milioi euro jaso dira. «Apro­betxatu du­gu ezohiko diru sarrera, eta proiektua ia bukatuta dagoela, bultzada bat emateko Gala­rre­tari. Ideia da Galarreta presta­tzea, bertan dauden enpresak geratzeko, eta berriak datozenean prest egoteko», azaldu du Luis Intxauspe alkateak. 

«Ezohiko diru sarrera ho­ri­ek gabe, ezingo genuke hain in­ber­tsio haundirik egin, legeak ez digulako uzten. Ezin dugu mai­­­legurik eskatu inbertsio haun­diak egiteko», dio Sanchezek.

Edozein kasutan, argitu du «indikatzaile ekonomikoen ara­­bera, solbentzia, li­ki­­dezia eta oreka egoeran» dagoela Herna­niko Udala, eta Gipuz­koa­ko uda­len batazbestekoa baino na­bar­men hobeto dagoela, zorpetze mailari, mailegua amortizatze­ko gaitasunari, altxortegiari eta sarrera propioei dagokienez: «guztiok daukagu Fon­do Fora­la­ren de­pen­dentzia, baina Her­na­niren kasuan, errekur­tso propio­en maila oso inportantea da».

«Inportantea da Galarreta garatzea, Hernanirentzat»
Inbertsio potoloena, Galarreta eremua garatzekoa, «Hernani­rentzat inportantea» dela nabar­mendu du Intxauspek: «Gala­rreta izango da Hernaniko ak­ti­bitate ekonomikorako ardatz ga­rrantzitsu bat». 

Batetik, Volvo edota zerrategia dauden ingurua garatu nahi dute, bertan dauden enpresak geratzeko. «2019rako aurreikusi duguna da, sistema orokorra dei­tzen duguna: zerrategiaren parean errotonda berri bat egitea, Galarretatik harainoko bideak, bidegorriak, sarbideak, autobus geltokia, saneamendua, fibrak... Udalak aurreratu­ko du dirua eta obra bideratu, nahiz eta gero, bertako enpresek Udalari ordaindu beharko dioten. Gainera, zerrategia da­go­en eremu horretan, urbanizazio lanak egingo dira, bertan dauden enpresek izan ditzaten beharrezko sistema orokorrak, baliabideak, fibrak... Proiektua bukatzen ari da, eta obra ho­ri­ek 2019an jarriko dira martxan».  Eta bestetik, eremu berriak ere garatu nahi dituzte, enpresa ge­­hiago erakar­tzeko: «parke tek­no­logikoa daukagu, Orona da­go­e­na, urbanizatuta dagoena eta enpresa berriak erakarri be­har­ko genituzkeena; eta bestetik, daukagu Estubegi industrialdea izango dena, urbanistikoki lan­­tzen ari dena eta 2019an obrekin hastea es­pe­ro duguna». 

Luis Intxauspe: «aurrekontuen zati inportante bat bideratzen da dirulaguntza eta ekarpenetara, herria bizirik mantentzeko. Gure funtzioa da eragileei jarduera erraztea»

Alkateak nabarmendu du, hala ere, Galarretako garapenerako Hernaniko Udala ez dagoela bakarrik, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza ere hor daudela: «nahi duguna da, hiru instituzioen artean, guzti honen garapena aurrera eramatea, guztien ekarpena delako garrantzitsua».

Zenbait partida berri, sail ezberdinetan
Galarretakoaz gain, beste hain­bat inbertsio egingo ditu Uda­lak, eta partida berriak ere sortu ditu, sail bakoitzean. Hirigin­tzan, proiektua idatziko dute, Santa Barbara harrobiaren pro­zesuan erabakitakoa gauzatzeko; eta Karabeleko aparkalekua egokituko dute, besteak beste. Mugikortasunean, Latsunbetik Sorgintxulorako bidegorri zatia egingo dute, etorkizunean Ga­la­rretarekin lotu nahi dutena. Landa garapenerako, landa bi­de­etako inbertsioa bikoiztu du­te (100.000 eurora), eta basoak garbitzeko lanetarako partida berria sortu (50.000 euro). 

Zer­bitzu Sozialetarako diru kopurua %8 haunditu da, «adineko pertsonei zuzendutako programak indartu eta eskain­tza berriak egiteko»; partehar­tze ekimenetarako partida ere haunditu da (%17); eta berdin Hezkuntzan, ikastetxeetan lan­tzen diren hezkuntza programetarako partida (%24), etorkinen integraziorako programa berria jaso baitute.

Kulturari dagokionez, aire egokitua jarriko dute musika eskolan; liburuak kalean eta automailegu zerbitzu berriak liburutegian; eta Biterin obrak ere egingo dituzte, energia au­rrezteko eta zarata murrizteko. Eta azkenik, Jarduera Fisikoa eta Kirola sailean, %9 haunditu dute kiroldegirako partida, aurreikusitako inbertsioak gau­zatzeko (makina eta tresna be­rriak...); eta kirol sustapenerako partida %35 haunditu da: klubentzako dirulaguntzak, es­kola kirola, kirol ekintza be­rri­ak edota kirolean berdintasuna sustatzeko programa.

«Beti zentratzen gara in­ber­tsioetan, baina aurrekontuaren zati inportante bat bidera­tzen da dirulaguntza eta ekarpernetara, herria bizirik mantentzeko. Eragile pila bat dau­de, eta hori oso inportantea da guretzat. Hernani oso herri bi­zia da, eta gure ustez, Udalaren funtzio eta lanetako bat da era­gile horiei bere jarduera erraztea», dio Intxauspek.

Edonola ere, nabarmendu du Zerbitzu Sozialena izaten dela partida inportanteena: «behar sozialak gero eta haundiagoak dira, eta urtetik urtera haunditzen den partida bat da. Adi­ne­ko pertsonekin lanketa berezi bat egin dugu azkeneko urteotan; auzoetan tailerrak mar­txan jartzen ari dira, eta horretarako teknikari bat kontratatu da; eta etxez etxeko zerbi­tzuaren eskaera gero eta haundiagoa da. Horregatik da inportantea Zerbitzu Sozialen arlora diru kopuru hori bideratzea».

Udal Gobernua: «eskertzekoa da PSE-EEren jarrera; EAJk, berriz, ez du lanketarik erakutsi»

Oposizioko hiru alderdiek Udal Aurrekontuen kontra bozkatu arren, PSE-EEren jarrera eskertu nahi izan du alkateak: «eskertzekoa da, oposizioko edozein alderdik, emendakin par­tzialak egiteaz aparte, gurekin eseri eta hitz egiteko asmoa azaltzea. Bildu ginen eta ikusi genuen zein ziren negoziagarriak. Azkenean kontra bozkatu dute, baina beraien bi proposamen txertatu ditugu. EAJk, ordea, urtero ia osoko zuzenketa bera aurkeztu du, eta ez dute bilerarik eskatu lau urtetan. Horrek erakusten du, ez dagoela inongo lanketarik eta borondaterik», adierazi du.

EAJ: «ezohiko sarrerekin, askoz ere gehiago inbertituko genuen hernaniarren oraina eta etorkizuna hobetzeko»
Hernaniko EAJ-PNVk azaldu du, bere aldetik, aurrekontu propo­samena jaso zutenean galdetu zutela, posible ote zen bi gairen inguruan negoziatzea: Atez Ate­koa eta Aurrekontuaren Exeku­zio Araua. «Bietan ezezkoa jaso genuen, eta beraz, diferentzia gehien daukagun bi gaiak direnez, osoko zuzenketa aurkeztea erabaki genuen», diote.
 
«Urtero urtero, oso antzeko aurrekontuak aurkezten ditu EH Bilduk, zifra batzuk besterik ez dira aldatzen. Dirula­gun­tza bat haunditu hemen, beste eragile batentzat lagun­tzatxo bat han... Baina zerbait ezberdinean inbertitu, ezertxo ere ez», kritikatu du.

Horrela, nabarmendu du «historiako aurrekontu haundi­ena» dela, eta «berdin» jarrai­tzen dutela: «Atez Ateko­aren gastua haunditu da, 1.840.000 eurora iritsita. Aholkulariak mantendu dituzte. Ez dute pen­tsatu Gudarien Plaza hobetzea. Dirutza gastatuko da gure konpetentziakoak ez diren azpiegiturak eta industria eremuak garatzen, eta aldiz, ez dugu in­bertituko Orona-Galarreta eta Estubegiko eremuak garatzen; azkeneko hori, duela 10 urtetik dago prest. Herritarrak engan­txatzen ez dituen partehartze sistemarekin jarraituko dugu. Ez daukagu konfiantzarik Ka­ra­beleko aparkalekua haundi­tzeko proposamenean. Trafiko aldaketen pro­posamenik ere ez da jaso au­rre­kontuetan, Her­na­niko sa­rrera-irteerak hobetzeko. Ez dago planik komertzio txikia indartzeko, eta Wukrora bideratutako diru partida txikitu da, EH Bilduk ez daukalako asmorik bertara joa­teko 2019an».

EAJk kritikatu du, bestalde, EH Bilduren kudeketa modeloa: «informaziorik ez dugu jasotzen, trabak jartzen dizkigute etengabe, ez da oposizioko inor liberatzen legeak derrigortu ezean, prentsari informatzen diote herri­tarren ordezkariei baino lehen... Sistema zaharkitu bat da, etengabeko gatazka eragiten duena».

EAJ: «urtero antzeko aurrekontuak aurkezten dituzte, zifra batzuk besterik ez dira aldatzen» 

Azkenik, EAJk adierazi du, 2019an izango diren ezohiko sarrerekin, «askoz ere gehiago» inbertituko luketela, «hernani­a­rren oraina eta etorkizun hurbila hobetzeko». Eta datu ba­tzuk eman ditu: «2006an, EAJk koali­zioan gobernatuz eta 24.888.000 euroko aurrekontuaz, 4.907.215 euro erabili ziren inbertsiotarako. 2019an, 32.319.683 euroko aurrekontuarekin, 4.770.729 euro inbertituko ditu EH Bilduk».

Orain Hernani: «Gobernu Talde hau ez da gai, bere aurrekontuak gauzatzeko; konfiantza galdu dugu»
Bere kontrako botoaren arrazo­iak azaldu nahi izan ditu Orain Hernanik ere: «gure jarrera al­datuz joan da urtez urte. 2016an alde bozkatu genuen, EH Bilduk gure zuzenketa partzialak kontuan izan ondoren; baina 2017an abstenitu egin ginen, aurreko urteko proposamenak ez zirelako gauzatu. Gainera, ikusi ge­-nu­­en Gobernu Taldea prest ze­go­ela gure proposamenak onar­tzeko berriro, horiek ia uler­­tu ere egin gabe, gure baiezko bo­toa lortzeko besterik ez. Aurten kontra bozkatzea erabaki dugu, Gobernu Talde honengan konfiantza galdu dugulako. Uste du­­gu ez direla gai beraien au­rre­kontuak aurrera eraman eta kudeatzeko», diote.

Azaldu dute, gainera, lau urtetan gehien aztertu dituzten aurrekontuak izan direla; «eta hausnarketa sakon baten ondo­ren, kontrako botoa eman dugu, bi arrazoirengatik: Udal Gober­nuak kudeaketarako daukan erantzukizun falta, eta herritarrekiko daukagun ardura. Uste dugu hau ez dela herri bat kudeatzeko modua. Ez daukate gogorik elkarlanean aritzeko, eta ez da batere erraza izan Udal Gobernu honekin lan egitea. Proiektu politikorik ez daukate Hernanirentzako; ez dago helbururik, ezta lehentasunik, eta noraezean ari dira».

Orain Hernanik nabarmendu du, bereziki Zerbitzu Publi­koetan eta Hirigintza eta Ingu­rumen sailean daudela kudea­keta arazoak: «ezin dugu ulertu legegintzaldi honetan Zerbitzu Publikoen lau batzorde bakarrik egin izana, gainerako Udal Tal­deok etengabeko kexak jasotzen ditugunean garbitasun falta, argiteria, lorezaintza eta arratoi ugaritzeagatik».

Orain Hernani: «hau ez da herri bat kudeatzeko modua; ez daukate gogorik elkarlanean aritzeko»

Eraginkortasun falta sala­tzeko, datuak eman ditu Orain Hernanik: «Zerbitzu Publikoetan eta Hirigintzan, jasota zeuden 998.000 euroetatik 42.000 euro bakarrik erabili dira; garbiketa zerbitzua Udalak bere gain har­tu ondoren, ez da hobekuntzarik nabaritu; hilerrian hobekun­tzak egiteko 79.000 euro zeuden 2018an, baina bat bera ere ez da gastatu, eta ez dago partidarik 2019an; 2016tik, Erabaki Herna­ni­ko 1.018.000 euroetatik 279.000 euro bakarrik gauzatu dira; par­ke eta lorategien hobekun­tzarako, 45.000 euro aurreikusi ziren 2018an, eta 4.500 euro era­bili dira; Zinkoeneako iturriak lau urte da­ramazki trabatuta...».

PSE-EE: «akordioen alde azaldu gara beti, baina ez edozein preziotan»
Hernaniko PSE-EEk, azkenik, nabarmendu du kontrajarriak direla bere modeloa eta EH Bil­duk defendatzen duena: «eraba­teko desadostasuna daukagu beraien programarekin, eta ho­rregatik aurkeztu genuen oso­ko zuzenketa, beste 20 zuzenketa partzialekin batera, erakutsiz beste aurrekontu bat posible dela, eta baita Herna­niren­tza­ko beste proiektu bat ere».

PSE-EEk kritikatu du, Atez Atekoa edota Udalbiltza eta Ha­rrera Elkartearentzako dirulaguntzak mantentzen dituen bi­tartean, EH Bilduk ez duela ge­hiago inbertitzen zerbitzu pu­­bli­­koetan, «kale garbiketan, herri barruko autobusean, Udal­tzain­goan edota Herritarren Harrera Zerbitzuan, esaterako». Gala­rre­­ta garatzeko partidak «aldaketarik gabe mantentzearen kontra» ere azaldu da: «bitartean, in­dus­triagune fantasmak dauz­kagu, Orona edo Estubegi bezala». Horregatik, diote «bere al­de­koen mesederako» aurrekon­tuak egin dituela EH Bilduk, «herritarren guztien kolektiboa kontutan hartu gabe».

«Beti azaldu gara akordioen eta elkar ulertzearen alde, bai­na ez edozein preziotan. Nego­zia­ketetan, EH Bilduk eskatu zigun osoko zuzenketa  kentzea eta aurrekontuen alde bozka­tzea, zuzenketa partzial gutxi batzuk bozkatzearen truke. Guk ezin diogu uko egin gure pro­iektu politikoari, beste aldeak bere lerro gorriak mugitu gabe mantentzen dituen bitartean», azaldu du PSE-EEk. Horregatik, osoko zuzenketa zein partzialak mantendu zituzten.

PSE-EE: «ezin diogu uko egin gure proiektu politikoari, beraiek lerro gorriak mugitu gabe»

Era berean, zuzenketa par­tzial batzuetan «sintonia» egon den arren, kritikatu du «nola tratatu dituen EH Bilduk horietako batzuk. Pentsatu dute inte­resgarria dela aurrekontuetan txertatzea, baina ez gaude batere ados, horiek gauzatu nahi dituzten moduarekin. Esa­te­ra­ko, Karabeleko aparkalekurako partida haunditzeko proposamena atzera bota dute, eta gainera, mu­rriztu egin dute EH Bilduren 40.000 euroko emendakinagatik; baina konpentsatu nahi dute, Erabaki Hernanin jasotako partidarekin». 

2019ko UDAL AURREKONTUA: 32.319.683 euro