«Victoria Eugenia eta Arriaga artean Ereñotzu egotea berezia da niretzat»

Esne Beltzaren hurrengo dis­ko­a­ren grabaziorako Alacan­te­ra joan-etorri eta Atlan­ti­kal­dirako entsaioen artean, Xa­bi­er Sola­no Maiza ereño­tzua­rrak In­per­­nuko ikus­kizuna eman­go du la­run­batean, 22:00etan Ere­ñotzuko fron­to­ian. «Ez naiz kontzer­tue­tan urduri jartzekoa, baina Ereñotzun us­te dut urduri egongo naizela!», aitortu du. 

2016 urte bukaeran atera zenituen Trikitixa Liburua II eta Ereñotzu diskoak; azken hau, omenaldia omen. Hala al da Inpernuko ere?
Esne Zopak atera nuen au­rre­na, eta bigarrena izan behar zuen horrek, baina konturatu nin­tzen, letrak eta abestiak ate­ra ahala, nire barrukoak zirela. Eta Ereñotzun jaioa izan­da, pen­tsatu nuen ome­nal­dia egi­tea. Oraingorako, Ere­ño­­tzutik dei­tu zida­te­ne­an jarri nintzen txo­ratzen! Zer hobea, diskoa ber­tan aurkeztea baino! Az­­kenean egi bihurtu da. Kris­toren ilusioa daukat. Uda­ran Esne Beltza­re­kin aritu naiz, eta hau erabat geratua neu­kan, apiriletik. Hu­rren­goak Vic­toria Eugenian, abenduan, eta Arria­gan, otsai­le­an, izango dira, eta Ereñotzu tar­tean egotea berezia da niretzat.

Erre zenituzten bideoklipak arrakasta izan du. Ereñotzun ere parte-hartzaile horiek izango dira?
Basteron egin genuena egingo dugu, baina sorpresa txikiren bat izango da tartean. Abestia oso ezaguna egin da. Milioi bat bisita izan ditu! Hernaniko akelarreari buruz egindako kanta da, eta uste dut berezia izango dela. Azkenean, uztartu dira antzerkia, musika eta dantza. Eta bideo proiekzioak. Denari bidea emateko lanean aritu da Miren Gojenola, zu­zendari. Lan dezente eta en­tsaio asko egin ditugu. Pro­fe­sional asko arituko dira.

«Hizkuntzak nahasteak jende gehiago erakartzen du, eta gaztelania ulertzen duenak ere euskera entzun behar du, nahi eta nahi ez, hor dagoelako»

Udaran Esne Beltzarekin arituta, orain, etxera. Aldea haundia da?
Hau guztia geratu egin behar izan nuen; bestela, ez nintzen iritsiko. Esne Beltzarekin Japo­ni­an, Alacanten, Madrilen, Bar­tze­lonan... izan gara. Eta diskoa gra­batzen! Desberdina da. Esne Beltzan talde haundia gara; 9 musikari. Baina 14 lagun mu­gi­tzen gara. Lan haundia da, baina denak aspaldiko lagunak gara. Inpernuko-koak ere bai. Baina uste dut serioagoa dela. Antzerki bat bezala hasten da eta jarraipena izan behar du ulertzeko zer esan nahi dugun. Trikitixa ere gehiago dago. Esne Beltza ere bada serioa. Baina ezberdina da. Estilo desberdin gehiago dago eta gehiago mu­gia­razten gaitu, harreman ge­hia­go sortzen dira.

Nahasketa horretan, hala ere, beti aurkitu duzue euskera eta Euskal Herria zabaltzeko bidea.
Gogoratzen naiz Etzakit sor­tze­an esaten zigutela, nola egin ote zitekeen rock, pop edo dena de­la­koa trikitixarekin. Gaur egun oso ikusia dago. Esne Beltza­re­kin nahi izan dugu, musikalki ba­karrik ez, hizkuntzak ere na­has­tu. Iruditzen zait oso in­por­tan­tea dela. Esaten da polita de­la euskeraz ez dakiena euskeraz entzutea. Neri askotan pasa zait Katalunian katalanez kanta­tzea. Egiten dut, baina ez dakit zer esaten dudan ere! Nahiago dut nik euskeraz abestu eta nirekin kolaboratzen dutenak haien hizkuntzan aritzea. Eus­ke­rari indar gehiago ematen dio. Hizkuntzak nahaste horrek jen­de gehiago erakartzen du, eta gaztelania ulertzen duenak ere euskera entzun behar du, nahi eta nahi ez, hor dagoelako. Ja­ponian ere tokatu zaigu ja­po­nia­rrak euskeraz kantatzen ikus­tea. Oso polita da. 

Uda bukatuta, irtsi da tarte lasaia? Hirugarren liburua buruan daukazu?
DBHn irakasle, beraz, orain ere, lanean erabat! Au­rre­ne­ko libu­rua Durangorako be­rrar­gita­ra­tu­ko da. Eta hiruga­rre­na, bu­ru­an ez, egin egingo dut, seguru! Da­torren urteari be­gira ari naiz. Tirikitixa liburu za­harrak ba­dau­de, baina jen­deak emailak bidaltzen dizkit kantu eske. Ho­rre­la, liburuan daude. As­ko es­ker­tzen dute. Ale­manian edo Ma­drilen horrekin ikasten ari di­renek bideoak ere bi­dal­tzen diz­kidate. Harrituta ge­ra­tzen naiz. Beharrezkoa da eus­kal mu­sikan horrelako li­bu­ruak egotea.

Trikitixa kuttuna duzu.
Nire instrumentua da. Gitarra ere erabiltzen dut, baina tri­ki­tixa 9 urtetatik jotzen dut. Eroso sentitzen naiz. Azkenean, ba­koi­tzak bizi duena azaldu behar du kantuan. Nik kantu bat egi­ten dudanean beti gus­ta­tzen zait azaltzea zer bizi dudan, non bizi naizen... Barrua ateratzea. Ez zait gustatzen kantuak txurroak bezala egitea!