Lehendik ibaia garbitzeko saioak egin badira ere, kontzientziazioa garrantzitsua dela argi dauka Ereñotzuko Auzo Udalak. «Zabor pilaketak garbitzeko saioak egin dira lehenago, baina emaitzak nahiko antzuak dira, berriro gertatzen baita», azaldu du Andoni Lizeaga, Ereñotzuko Auzo Udaleko ordezkariak.
Horregatik, harremanetan jarri ziren Easo Politeknikoko Ingurumen Hezkuntza eta Kontrola Goi Mailako zikloko ikasle eta irakasleekin, konponbidea bilatzeko. Bi urteko lanketaren ondoren, emaitzak ikusten hasiko dira, udara honetan. Hasteko, informazio panelak jarriko dituzte, zaborrak non utzi daitezkeen adieraziz, eta baita ere, ingurune honetako flora eta faunaren inguruko eta bertako ondare industrial eta kulturalaren inguruko azalpenekin. Aurrerago, eremuak banatzea da asmoa.
Urumea bazterreko arazoa, «ikasteko aukera aparta»
Orain bi urte jarri zen harremanetan Ereñotzuko Auzo Udala, Donostiako Easo Politeknikoa, Lanbide Heziketako ikastetxearekin. «Ibai bazterraren erabilpen desegokiak, udatiarrenak, bereziki, arazoak sortzen ditu: zabor pila geratzen da ibai bazterrean. Horrez gain, moto, bizikleta edota kotxeak ere, behar ez diren tokian uzten dira... Baina ibai ertzeko zabor pilaketa da nabarmenena, eta arazo historikoa da», azaldu du Lizeagak.
Hori horrela, Auzo Udala eta Hernaniko Udala koordinazio bileretan biltzen hasi ziren, konponbidea bilatu nahian, eta ibaia garbitzeko saiakerak ere egin izan dituzte. Baina «prebentzio lana» behar dela ikusi zuten, eta Easo Politeknikora jo zuten. «Ingurumen Heziketa eta Kontrola arloari planteatu genion arazoa».
Arazao hori, «ikasteko aukera aparta» iruditu zitzaien bertako ikasle eta irakasleei, Mikel Mendizabal irakaslearen hitzetan. «Proposamena jaso genuen. Arazoaren berri eman ziguten, guretzako baliagarria ote zen jakiteko, eta dudarik gabe; metodologia honekin egiten dugu lan. Arazoei konponbideak ematen. Besteetan ez dira beti kasu errealak izaten, eta beraz, hau kasu erreala izanda, guretzat goxokia da». Horrela, arazo baten berri jakitean, jatorria aztertu eta irtenbideak lantzen dituzte, eta horixe egin dute Ereñotzun ere.
«Arazoa ez da Ereñotzukoa bakarrik; baizik eta bailara osokoa»
Teoriatik praktikara,
bi urtetan
Ingurumen Hezkuntza eta Kontrola Goi Mailako zikloko ikasleek egin diote aurre erronkari, 2016-2017 eta 2017-2018 ikasturteetan. Diagnostikoa egin, eta arazoa bideratzeko proposamen zerrenda egin zuten aurrena.
Baina zikloko bigarren mailan proiektua ere garatu behar izaten dute, eta baita praktikak egin ere. Hain zuzen, praktikak Hernaniko eta Usurbilgo Ingurumen teknikariekin egin dituzte bi ikaslek, Ereñotzuko proiektuari lotuta. «Hezkuntza proiektu bezala, aukera oso ona da. Zoritxarrez, ingurumen arazoak badira, baina guretzat, lan egiteko aukera dira. Bestela, teoritzatu bakarrik egingo genuke», azaldu du Mendizabalek.
Lander Unzueta eta Iñaki Otegi dira praktikak egin dituzten ikasleak, eta horrela, teknikariekin landu ahal izan dute Ereñotzuko proiektua ere. Egindako proposamenak martxan jartzeko pausua eman dute.
«Zoritxarrez, ingurumen arazoak badira, baina guretzat, lan egiteko aukera dira. Bestela, terorizatu bakarrik egingo genuke»
«Jendeak, orokorrean, ez daki zer daukagun Ereñotzun»
Ikasleek pixkanaka heldu zioten gaiari. «Aurrena ‘arazoaren zuhaitza’ deitzen genuena egin genuen, eta hortik, ‘helburu zuhaitza’ atera, eta horrekin, plana edo ekintzak proposatu. Konturatu ginen ibai bazterraren erabilera desegokia egiten zela, zaborrak uzten zirela. Baina beste alderdi batzuei ere eman nahi izan diegu garrantzia: inguruko ondare industrialari eta KBE (Kontserbazio Bereziko Eremu) izaerari».
Hiru ardatz horien bueltan, hainbat ekintza garatu dituzte gero. «Ekintza ia guztiak prebentziozkoak dira. Arazoa konpontzea beti da errazagoa prebentzio lana eginda. Garbiketa kontzientziazio lana da». Beraz, informazio panelak jartzen hasiko dira guztia praktikara eramaten, uda honetan bertan. «Panelak jarriko ditugu, zabor ontziak non dauden adieraziz eta nola birziklatu edo berrerabili azalduz. Eta KBE eremuaren inguruko eta ondare industrial eta kulturalaren inguruko informazio panelak ere jarriko ditugu. Jendeak, orokorrean, ez daki zer daukagun Ereñotzun: burdinolak, Hernaniko ibilbide sarea, bertako flora eta faunaren osagai garrantzitsuak...».
Udara honetan, beraz, galtza bete lan izango dute. Baina lanean jarraitzeko asmoa daukate. «Ekintza batzuk udara honetan egingo ditugu. Baina besteak, aurrerago egin nahi genituzke. Asmoa da Urumea kontserbazio bereziko gunetan banatzea, eta eremuak zehaztea bainurako, eta era berean, edonon aparkatzeari trabak jartzea».
Guztiz zehaztu gabe ere, beste mila ideia dauzkate buruan: sare sozialetan zabaltzeko bideoren bat, dagoeneko eginda dagoen dokumental batekin uztartuta... «Arazoaren berri zabaltzea» da helburua.
Esperotako emaitzak iritsi bitartean, pozik
Dena martxan jarri, eta itxoin egin beharko da, espero den emaitza lortu den ala ez ikusteko: jendea kontzientziatu eta Urumea ibai bazterra zaindu.
Azken emaitza horien zain egon beharrik gabe, ordea, pozik agertu dira denak, ekimenarekin. «Guretzat aukera ederra da», dio Lizeagak. «Auzo Udalean arduratuta ginen arazoarekin, eta Hernaniko Udalean ere bai. Arazoa ez da Ereñotzukoa bakarrik; baizik eta bailara osokoa». Mendizabal irakaslea ere «poztu» egin da, «proiektua garatzeko bidean ikusita». Ikasleek onartzen dute «hasieran zaila» iruditu zitzaiela guztia; «urruti ikusten genuen». Baina, dagoeneko, errealitate bat da. «Ikasle finak izan zarete. Goi mailako teknikariak zarete dagoeneko!», aitortu die Lizeagak. Urumea ibai ertzera gerturatzen den guztia ere, udatiarra edo bertakoa, maila berera iristea besterik ez da falta.