«Erabateko konpromisoa dugu hondakinen kudeaketa ekologiko eta arduratsuarekin»

«Hondakinen erabilera gure bi­zimoduaren isla da», esal­di­a­­rekin hasi zuten atzo Hobeki, hondakinen ku­de­a­keta ardu­ra­­­tsu eta jasan­garriaren alde­ko udalerrien elkartearen   aur­­kezpena Galarretako Oro­na Ideon. 
Bertan izan ziren Her­nani, Larra­betzu, Leintz-Ga­tza­ga eta Do­ne­miliagako uda­letako or­dez­kariak, Elkartea bera eratu dutenak, eta ondoren, batu zaizkien Gipuzkoako Segura, Zal­dibia, Berastegi, Usurbil, Oiar­tzun, Antzuola; eta Biz­kaiako Berriatuakoak ere.
Guztiek, «erabateko kon­pro­misoa dugu honda­ki­nen kudeaketa ekologiko eta ardu­ratsuarekin», azaldu dute.

Helburuak eta printzipioen berri
Aurkezpenean azaldu dutena­ren arabera, udalerri askok «ur­­teak» daramazkite «espe­rien­­tzia desberdinak jorra­tzen» hondakinen kudeaketa­ren inguruan. Eta horregatik, hain zuzen, sortu dute El­kartea: «lan horretan kon­tu­ratu gara elkarren arteko ko­munikazioa eta esperientzia- nahiz iritzi-trukaketa ez dela behar bestekoa izan». Hortaz, «elkarlana eta koordinazioa» helburu dituen elkartea izan­go da Hobeki.
Elkartearen beraren helbu­rua zehazteaz gain, erakundea osatzen duten Udalek onartu dituzten printzipioen dekalo­goa eta lau konpromezuen be­rri ere eman dute.
Printzipioen artean dau­de: osasunaren eta inguru­gi­ro­aren zaintza lehenestea; he­rritarrak eta erakundeak elka­rrekin joatea; herritarrak ahal­­duntzea; azpiegitura loka­lak lehenestea, etab.
Konpromezua hartu dute, halaber horiek betetzeko, eta beren artean komunikazioa izateko, herrietan egiten diren ekintzen berri emanez.
Herri partaideen lana, gai­ne­ra, webgune batean jaso dute: www.hobekielkartea.eus.

Hobekiren printzipioak

1. Osasunaren eta ingurumenaren zaintza lehenesten dugu hondakinen kudeaketan. Ez da kudeaketa onik herritarron osasuna arriskuan jartzen badu, edo naturari kalte egiten badio.
2. Herritarrok eta herri-erakundeok elkarren eskutik joan behar dugu. Eginkizun honen izaera kolektiboa nabarmentzen dugu, eta gizalegez jokatu beharra azpimarratzen. Hondakinak ondo sailkatzea guztion betebeharra da, eta ondo sailkatutakoak ondo tratatzea herri-erakundeon betebeharra da. Utzikeriaz edo zabarkeriaz jokatzea, aldiz, ez da inoren eskubidea. Kostu ekonomikoak portaeretara doitu behar dira: ez da onargarria jokabide egokia dutenei besteen utzikeria ordainaraztea.
3. Herritarrak ahalduntzeak eskatzen du, lehenik, prozesu osoaren parte aktibo izateko aukera ematea; bigarrenik, hondakin horiekin hasieratik bukaerara zer egiten den garbi azaltzea; eta, hirugarrenik, erabakietan parte hartzeko aukera ematea.
4. Kudeaketak hondakinen zikloa bere osotasunean hartu behar du, ikuspegi zirkularra landuz. Sortutako hori naturara itzuli behar da, kalterik eragin gabe, eta, ahal dela, modu probetxugarrian. Hondakinak izan bitez lehengai.
5. Edozein tratamenduren abiapuntutzat dugu murriztea. Hondakinik onena sortzen ez dena da. Prebentzio neurriak zorroztu beharra dago, erakundeen inplikazio irmoz.
6. Bilketak eraginkorra izan behar du, horretan oinarritzen baita ondorengo tratamendua. Langintza horri dedikatzen zaiona, aurreragoko inbertsioa da. Gaika biltzeak alderdi kuantitatiboari nahiz kualitatiboari dakarkio hobekuntza. Bilketaren emaitza neurtu, ebaluatu eta hobetu beharra dago etengabe, eta zeregin horretan beharrezkoak diren neurri zuzentzaileak aplikatu behar dira.
7. Murriztea, berrerabiltzea eta birziklatzea dira, ordena horretan, lehenetsi beharreko tratamenduak.
8. Europako jarraibideek agindutakoarekin bat, balorizazio materiala hobesten da balorizazio energetikoaren kaltetan. Europako erakundeek garbi adierazi dute gaur egun ez duela zentzurik erraustegirik eraikitzeak, Europak lehen ere sobera dituelako horrelako azpiegiturak. Ezetz diegu, halaber, zabortegi konbentzional kutsakorrei.
9. Azpiegitura lokalak lehenesten ditugu, tokiko garapena indartzea eta garraioa murriztea dakartelako, besteak beste. Era berean, azpiegitura eskalagarrien alde egiten dugu, azpiegitura zurrunak baztertuz, etorkizuna hipotekatu gabe garaian garaiko baldintzetara egokitzeko aukera ematen dutelako. Multinazionalen negozio-gosearen aurretik, herritarren interesa lehenesten dugu.
10. Aurrerakuntza teknologikoei duten garrantzia eman behar zaie. Hondakinen sailkatze gero eta finagoa eta xeheagoa beharrezkoa da, eta material egokiak erabiliz, horiek berrerabiltzeko eta birziklatzeko teknologietan inbertitu beharra dago.

Hobekira batu direnek hartutako lau konpromisoak

1. Elkartearen printzipioak onartzen ditugu, eta hondakinen politika printzipio horien arabera garatzeko konpromisoa hartzen dugu.
2. Udalerriaren unean uneko egoeraren berri emango diogu elkarteari. Horretarako, ahalegina egingo da adierazleen taula osatzen, datuak lortzen, eta eskuratutako datuak elkarteari jakinarazten. Horrela, urteetako bilakaera jasotzeko eta erregistratzeko konpromisoa hartzen da. Egoeraren arabera, udalerriak mailaka sailkatuko dira elkartearekin bat egiten duten momentuan.
3. Udalerriko hondakinen kudeaketarako plangintza bat diseinatu eta martxan jartzeko konpromisoa hartzen da. Plangintza horretan jasotako neurriak eta helburuak koherenteak izango dira elkartearen printzipioekin.
4. Tratamendu finalistara doan zatia ahalik eta txikiena izateko konpromisoa hartzen da. Zabortegi konbentzionalen edo errauste-planten ordez, bestelako tratamendu jasangarriak hobetsiko dira.