Euskal Herria eta Sardinia (Cerdeña), mila kilometrotik gorako distantziara daude geografikoki; baina akaso, gertuago historiari eta hizkuntzari dagokionez. Hala uste du Juan Martin Elexpuruk, euskal filologian doktoreak; eta horri buruz ariko da gaur, Biterin, arratsaldeko 19:00etatik aurrera: Euskararen aztarnak Sardinian? hitzaldia eskainiko du, Dobera Euskara Elkarteak eta Hernani Errotzenek antolatuta. Eñaut Agirrek egingo ditu moderatzaile lanak, eta sarreraren truke, borondatea eskatuko dute.
«Aspaldidanik zeuden konturatuta Italian eta Sardinian, hango toponimian eta romantzean bazeudela hitzak, euskerarekin antza zutenak. Eta hori aipatzen zuten beraien liburu eta artikuluetan, lehengo historialariek, Bertoldik eta abarrek. Baina orain dela 10 bat urte, Eduardo Gasco Ferrer hizkuntzalariak plazaratu zuen hipotesia da, migrazio bat izan zela Euskal Herritik Sardiniara, mesolito eta neolito garaietan, orain dela 6.000 edo 8.000 urte. Berak dio, hizkuntza ere eraman zutela, eta populazioaren oinarria izan zela Sardinian; eta iraun zuela, erromatarrek okupatu eta bertako hizkuntza ezabatu zuten arte», azaldu du Elexpuruk.
5.000 toponimo inguru, euskerarekin antza dutenak
Elexpuruk dio, horren arrastoak geratu direla oraingo sardinieran, eta badirela hitzak, 30-40 inguru, antzekoak edo berdinak direnak euskerarekin: «Golosti da nabarmenena, gorostiari esateko erabiltzen dutena haiek». Baina dio, batez ere toponimian, toki izenetan, nabaritzen dela: «5.000 inguru dira, euskeraren soinua duten izenak; eta horietatik, 350 bat, euskeraren berdin berdinak. Adibidez, Arana, Aritzo, Baratz, Olzai, Goni... Guztiekin, datu base bat osatu dut, eta baita mapa bat ere, bertan kokatuz toponimo horiek».
Gaiari buruz, hain justu, iaz argitaratu zuen Euskararen aztarnak Sardinian? liburua, Elexpuruk: «hau guztia ezin da izan kasualitate hutsa», dio.