«Aldatzen ari da, eta seguru etorkizunean ere harrituko gaituela Hernanik»

Joxepa Zubeldia, Agustin Itu­rria­ga, Agustin Kardaberaz, Jo­xe Manuel Lujanbio Txirrita, Maia­len Lujanbio, Marian Bei­tia­larrangoitia, Juan Miguel Or­kolaga, Elias Querejeta, Ga­briel Celaya, Ga­briel Oiartza­bal, Martin Za­ba­leta, Vicente Zaragueta... Horiek eta bes­te­la­ko hainbat hernaniar ilus­tre­ren aipamenak bildu zituzten Pleno areto berrituko inaugu­ra­zioan.

Victor Goikoetxeak, mura­la­ren egileak ere, «hernaniar guztien aretoa» izan dadin egin du lan, eta bildutako ideiak azal­du zituen, oinarritik ha­si­ta. «XIX. mende bukaerako are­toaren errekuperazioa egi­tea izan da lan bat, psi­ko­lo­gi­koki inportantea. Pentsatu nuen: nola hartu ditzakete her­na­niarrontzako  hain erabaki in­portanteak, horrelako areto ilun batean? Horregatik, areto fres­ko, ireki eta argitsua egin dut. Eta era berean, Hernaniko his­to­ria kontatu dut, nire ikus­pun­tu­tik: lana, ahalegina, gara­pe­na, izan dena eta izango dena».

Bost zati; hiru denbora
Muralaren zati batek iragana bildu duela azaldu zuen. Ba­te­tik, aiton-amonen irudiak dauz­katen ateek; «galtzen ari den mundua da, baserriarena, ba­ra­tza­rena... Baina itxi eta ireki egiten den atea da». Izan ere, ho­rre­kin lotuta, kultura herri­koia­ri egin nahi izan dio keinu artis­tak bigarren zati batean, lehengo eta oraingo bertso­larien hi­tzak jasoz, oraindik bizi-bi­zi­rik dagoen kultura eka­rriz; «oso errotuta daude gure herrian». Bertso horietako bat da Txirri­ta­re­na, eta bestea, Maia­len Lu­jan­biorena, «aurre­ne­ko txa­pe­la irabazi zuenean bo­ta­ta­koa».

Iraganarekin lotuta, baina herriak izandako garapenaren erakusgarri, ixkinetan, goikal­dean ageri diren bi irudiak jaso ditu beste atal batean. Esku­bi­ko aldean, bur­di­narekin lotu­ta­ko lana: «Oso in­portantea izan da Orbegozo. Herriaren mo­torra izan zen». Eta ezke­rral­dean, pape­ra: «herriaren bes­te moto­rra». Eukalipto ezpalak bildu ditu bertan, paper bihurtzen direla iru­dikatzeko. 

Eta erdi-erdian, beste bi zati, herriaren iragana, oraina eta etorkizuna laburbiltzen diuena. «Erdian, Hernaniko ban­de­raren bi koloreak nahas­ten dituen pieza: txuria eta arroxa; eta ez berdea! Askok konfun­ditzen dute hori bande­ra­rekin! Material garaikidea, futurista erabili dut, aldatzen ari delako herria, eta seguru, etorkizu­nean ere harritu egin­go gaitue­la». Ondoan, berriz, berde kolore biziz, Urumea ibaia: «herri honetako ardatza». 

«Erabili dezatela hernaniar guztiek, eta ez politikariek!»

Apirilean egin zen Pleno are­to berrituko inaugurazio festa. Ber­tan, Luis Intxauspe alka­teak azaldu zuen, be­rri­kun­tzen ar­te­an, aretoa egokitu zela, 21garren eserlekua jarriz, Her­na­nik 20.000 biztanle gain­ditu baititu, eta hurrengo hautes­kun­deetan ordezkari politiko bat gehiago izango baitu.

Hala ere, Victor Goikoe­txe­ak egindako muralak hartu zuen, nola ez, protagonismoa, eta horrekin, hernaniarrek. «He­rri­ko alaba gutxi eta seme artista askoren aipamena» egin zuten Joxan Goikoetxea akordeoi-joleak eta Ainhoa Larrañaga abeslariak ekital­di­ko emanaldian, eta hain zu­zen, horixe zen Victor Goi­koetxearen asmoa ere;  era­bi­le­ra askotarako aretoa izatea, her­naniar guztiei irekia. «Era­bili dezatela hernaniar guztiek eta ez politikariek bakarrik!».