Urteko garairik apoposena da Inauteriena, ohikotasunetik atera eta gizartea arautzen duten normekin hausteko, barruak askatzeko, eta jai-giro ederrean pena eta kezkak uxatzeko. Erokerietarako tartea irekitzen zen Inauterietan, Erromatarren garaian, eta negu gogorra lanean pasatzearen ordainetan ondo pasatzeko tartea ere izan da toki askotan, udaberriko uztaren zain egon bitartean.
Era berean, nork bere burua mozorrotzean, transformatzea, nahi den horretan bihurtzea izaten da helburua, eta horretarako, era guztietako jantziak erabiltzen dira. Azken urteetan pertsonaia jakin baten antza hartzeko joera haunditu bada ere, edozein trapu izan daiteke aproposa, ezagunen aurrean ezezagun bihurtzeko!
Erokerien errege-erregin, Erromatarrak
Udaberria iritsi aurreko jaiak dira Inauteriak. Nekazaritza lanei erreparatuz gero, garai hau hartu izan da neguko lan gogorren ordainen sari bezala. Hain zuzen, Erromatarrek Saturnalia ospatzen zuten, nekazaritzaren santu zen Saturnori omenaldia egiteko. Hasiera batean, abendu erdialdera ospatzen ziren jai hauek, nekazari lanak bukatu berritan, eta argiak pizten ziren, urte garai ilun hau argitzeko. Era berean, garai honetan normalean baimenduta ez zeuden jokabideak onartzen ziren, eta printze bat izendatzen zuten, zentzurik gabeko aginduak emateko. Gero, otsailean, Lupercalia ospatzen zuten, garai horretatik aurrerako ugalkortasunarekin lotuta.
Horrekin guztiarekin zerikusia daukate Inauteriek, baina denboran aurrera eta atzera mugitu da ospakizunetarako garaia, eta kristautasunak ere moldatu ditu jaiak. Horrela, carnaval hitza, Garizuman haragia jateko debeku erlijiosoarekin lotu izan da, eta gauza bera gertatzen da euskerazko aratuste (haragi uzte) hitzarekin. Inauteri, berriz, inausi aditzari, arbolak inausteko garaiari lotuta dago.
Hernaniko artxiboan badago, garai batean Inauteriek bertan zeukaten ospearen berri ematen duen argazkirik.
Horrela, ospakizun honen zentzu pagano eta erlijiosoak nahastu egin dira denboran zehar. Gureganaino iritsi dira, adibidez, nekazal munduarekin lotutako hainbat erritu; etxez etxeko eskeak. Eta era berean, gureganaino iritsi da egun batzuetarako erokeriak egiteko baimena, eta mozorroen atzean ezkutatzekoa.
Nor zara zu?
Gure egunerokotasunean egiten ez ditugun broma eta tontakeria asko egiteko aprobetxatzen dugu Inauterietan, baina, normalean, mozorro baten atzean ezkutatuta.
Mozorro hori prestatzen denbora asko pasatzen da zenbait tokitan. Gainera, ezarritako hainbat arauri edo agintariei kritika edo burla egiteko ere aprobetxatu izan da. Ezagunak dira, adibidez, Cadizko chirigotak, Tolosako karrozak, edota Sunbillakoak, batzuk aipatzearren. Urumea bailarari erreparatuz gero, Hernaniko Udaleko artxiboan badago, garai batean Inauteriek bertan zeukaten ospearen berri ematen duen argazkirik; artikulu honetako argazkian ikusi daiteke traineru baten itxura daukan karroza, Plaza Berrira sartzen, Portalondo atzean dela.
Hauek guztiak prestatzeko, eta norberaren mozorroak osatzeko, edozerk balio dezake. Etxeko trasteroan dauden jantzi eta trapu zaharrak erabiltzearen aldeko aukera egiten dute batzuk, eta beste batzuk nahiago dute mozorro jakin bat erosi, edo mozorroa perfekzionatzeko hainbat osagarri erosi. Bestalde, azken urteetako joera izan da pertsonaia ezagun baten tankeran mozorrotzea, eta horri lotuta, mozorro osoak erosteko ohitura ere zabaldu egin da.
Hala ere, asko dira kolore ezberdinetako jantzi eta trapuak nahastuta bere burua ezkutatzen dutenak. Azken batean, ezagunen artean ezezagun bihurtzea da helburua, eta horrekin, lotsatzeko beldurrik gabe, txantxetarako eta adar-jotzeetarako aukera aprobetexatzea. Ondo pasa!
URUMEA BAILARAN, GAUR
HERNANIN (7. orrialdea)
10:00, Azeri dantza.
11:30, Inauterietako txaranga.
11:30, Haurrentzako poni eta zezen txikiak Latsunbeberri auzoan.
12:00, Erromeria Jeiki Hadi taldearekin. Antolatzailea: San Joan Konpartsa.
13:00, Erraldoiak eta buruhaundiak. Antolatzaileak: Kriskitiña dantza taldea.
17:30, Haurrentzat Zirika Zirkus taldearen Txarlestrup ikuskizuna Milagrosan.
18:30, Inauterietako txaranga.
18:30, Dantza festa gaztetxoentzat, Iñigo Etxenike DJarekin, Atsegindegin.
18:30, Erromeria Baztandarrak taldearekin. Antolazailea: San Joan Konpartsa.
23:30, Iñigo Etxenike DJa Atsegindegin.
00:00, Incansables txaranga.
ASTIGARRAGAN (10. orrialdea)
16:30, Haurrentzako makilatze eta orrazkera tailerrak, Joseba Barandiaran plazan.
17:00, Disko festa, Julen Ibarrola DJarekin, Joseba Barandiaran plazan.
19:30, Txaranga, kalean.
GOIZUETAN (13. orrialdea)
Bihartik aurrera.
ARANON (13. orrialdea)
Izan dira.