Ereñotzuri buruzko Herri txiki, infernu handi ikusi berri dugu. Zein sentsaziorekin geratu da lan taldea?
Hasteko, Ereñotzuko programa, gainontzeko herriekin alderatuz, berezia izan zen niretzat, pertsonalki. Astigartarra izanda, lotura haundia izan dugu Hernanialdeko txoko honekin. Txikitatik errakara joan izan gara, lasaitasun bila, mendi bueltak egitera, bertako jaietara… beraz, onartu beharra dut urduritasun edo ardura berezi batekin ekin geniola Ereñotzuko programari; baina Ereñotzu beti da Ereñotzu, eta ez zigun hutsik egin.
Eguna eguraldi paregabeaz hasi genuen goiz goizetik. Arkaitz Santa Cruz, eta Imanol Lizeagak harrera beroa egin ziguten Ereñotzuko elkartean. Kafesne beroa banatu ziguten lan talde guztiari lanean hasi aurretik. Aipatu beharra dut ere, herritarren laguntza eta inplikazioa programa hau aurrera atera ahal izateko, eta horietariko batzuk Arkaitz eta Nagore Miner izan ziren, eskerrik beroenak beraiei ere.
Zerbait nabarmentzekotan, elkarrizketaturiko pertsonen naturaltasuna izan zela esango nuke. Badaude pertsonak, kameren aurrean kikildu edo lotsatzen direnak, baina Ereñotzuko partaideak, hasieratik oso jarrera irekia eta parte hartzailea izan zutela iruditu zitzaidan. Norbere bizipenak kontatzeko gogoa, elkarrizketatua vs Zuhaitz eta Pagadiren artean umorearekin jolasteko inplikazioa… Azken finean, ereñotzuarrak ezagutzen dituenak, badaki alaitasuna eta umorea nagusitzen direla Urumea ibaiaren ertz honetan.
«Goizuetako programa ez zaigu lan taldeko inori berehala ahaztuko»
Azaroaren bukaeran grabatu zenuten programa, baina noiz hasi zenuten ibilbidea?
Ereñotzuko programaren prestaketak, azaroa hasieran hasi genituen. Lehenagotik, Udalari eta hainbat herritarrei eskatu genizkien Ereñotzuren inguruko datuak, kondairak, pertsonaia posibleak eta antzeko tanteotxo bat egin genuen, betiko lan dinamika jarraituz. Baina gure lan taldeko erredaktorea, Nerea, izan zen Ereñotzun murgildu zen lehena. Bertako etxeetako ateak jo zituena istorio berezi, pertsona hiztun eta alaien bila.
Denboratxo bat bageneraman Ereñotzun programa egiteko gogoarekin. Erredakzioan arbel moduko bat dugu eta bertan idazten joaten gara grabaketarako herri posibleak, eta Ereñotzu izena beti zebilen hortik bueltaka. Azkenean, zezena adarretik heldu eta ekin genion prestaketa lanei.
Istorio desberdinak entzun genituen… nola izaten da produkzio lana? Eta bereziki, Ereñotzun?
Herri guztietan lan dinamika bera erabiltzen dugu. Lehenengo, tanteo bat egiten dugu herritar eta udaletxearekin, programa egiteko interesik ba al den jakiteko eta herriko informazioa lortzeko.
Ondoren, gidoilaria eta erredaktorea egun oso baterako joaten dira hautatutako herrira. Herria ezagutu, herritarrekin elkartu, kafetxo bat edo bi edo hiru edo zortzi hartu, eta herriaren tripak ezagutzen saiatzen dira. Informazio guztia lan taldeko gainontzeko kideekin konpartitzen dute eta gidoiari forma ematen zaio.
Eta azkenik, grabaketa eguna dator, non Zuhaitz eta Pagadik, beraien abilezia eta gertutasunez herritarren istorioak ezagutzera ematen dituzten. Hortaz, Ereñotzuko kasuan antzekoa izan da.
Herriak nola aukeratzen dira?
Herri izaera duten herriak bilatzen saiatzen gara. Alternatzen joaten gara lurraldeka, ahalik eta txoko gehien ezagutzeko asmoz. Egia da ere, errealitate soziolinguistikoa baldintza bat dela herri bat edo bestea aukeratzeko orduan. Herri batzuetan zailtasun haundiagoak daude euskal hiztunak topatzeko, baina ahalegina benetakoa izaten da gure aldetik.
Goizuetari buruz izan zen aurreneko saioa 2015eko urtarrilaren 5ean. Nola aldatu da programa ordutik?
Goizueta izan zen gure lehen emisioko programa eta ez zaigu lan taldeko inori berehala ahaztuko. Herritarren inplikazioa erabatekoa izan zen bertan ere. Eta ordutik, gauza batzuk aldatu dira, nire ustez onerako. Esperientziak onurak dakartza eta 3 urte hauetan guztiok ikasi dugu zertxobait. Programaren formatuak berdina izaten jarraitzen du, baina bertsio hobetuan, nire ustez.
Zer ikasi duzue herri txiki hauetaz hiru urte hauetan?
Kursia iruditu dezake, baina ezin duzue imajinatu zein aberatsa den hainbeste pertsonen istorioak, izateko erak, bertatik bertara entzun ahal izatea. Eta zeresanik ez Euskal Herriko ehunka txoko ezagutzeko aukera izatea. Pertsona anonimo jakintsuak ezagutu izan ditugu, alaiak. Xarma bereziko pertsonak izan dira bidean topatu ditugunak.
Eta ikasgai batekin geratzekotan, herritarrek beren etxeko ateak zein apal, eskuzabal eta konfiantza osoz ireki dizkiguten izan da.
Zorionez, gaur egungo bizimodu egoista, serio eta petral honetan, gure herrian badira pertsona alai, jakintsu, eskuzabal eta umorez bizi direnak ere, eta pertsona horietako asko eta asko topatu ditugu hiru urte hauetako ibilbidean.
Espero zenuten izan duen arrakasta?
Gutariko inork ez zuen espero horrelako arrakastarik, egia esan. Baina gauzak txikitik hasita, zintzotasunez, umiltasunez eta herritarrekin batera egiten dituzunean, beste dimentsio bat hartzen dute. Eta horretan Zuhaitz eta Pagadik jakin izan dute programaren filosofia behar bezala bideratzen. Eta uste dut hori izan dela arrakastaren gakoetako bat, ikusleak egiazko zerbait ikusten duela telebistan eta programarekin konektatzen duela.
Harrigarriena, ikuslegoen adin tartea da. Nire koadrilako baten 5 urteko alabak igandero ikusten du. Eta nire amona adibidez, ez da euskal hiztuna baina programa gustura ikusten duela esaten du. Baina haserretu egiten zait, programan agertzen diren 90 urte inguruko adindu guztiek bera baino gazteagoak diruditelako.
Herri txiki asko ezagutzeko al dauzkagu oraindik?
Euskal Herriak zerbait badu, herri txikiak dira. Espero dugu herri txiki gehiago, istorio eta pertsonaia zoragarri gehiago ezagutarazteko aukerarekin jarraitu ahal izatea luzaroan. Momentu bikainak eta urrea balio duten testigantzak bildu ditugu 3 urte hauetan, eta hala egiten jarraitzea espero dugu.