Aurreko astean inauguratu zenuen Hysteron erakusketa. Zer da Hysteron?
Hysteronek grekeraz umetokia esan nahi du. Argazki hauen inguruan zeuden ideietan pentsatzen ari nintzela aurkitu nuen erreferentzia hori, eta oso egokia iruditu zitzaidan izen hori jasotzeko proiektu honen atzean dauden ideiak, emakumeen harremanei buruzkoak.
Orduan, emakumeen aldeko aldarrikapen bat al da?
Erreflexio bat planteatzeko da, galdera bat egiteko: ea zer-nolako harremanak sortzen diren emakumeen artean, historikoki izan denean kolektibo bat baztertua, zapaldua izan dena; ze egoeratan uzten gaituen horrek; eta ze egoera sortzen diren gure artean egoera erabat desnaturalizatuta dagoenean, ea sortzen diren elkartasun harremanak, tentsionatuta gabiltzan...
‘Moskeo’ horren inguruan sortutako argazki-lan bat dela esango nuke. Hala ere, batez ere izan da niretzako egin dudan zerbait, nik baneukan ezinegon bat, eta lan honek lagundu dit niri, inkonszientean neuzkan sentsazio horiek konszientera ekartzen, izen bat jartzen, zergati bat... esan dezaket, orain lasaiago nagoela: ez dut mundua konpondu, baina balio izan dit nire burua pixka bat ezagutzeko.
Kamera estenopeikoarekin egiten dituzu zure lanak, baita hau ere. Ze teknika da hori?
Argazkilaritza estenopeikoa da: itxi daitekeen edozein ontzi hartzen duzu, egiten diozu zulo bat, eta orduan, joaten zara ilunpeetara, sartzen duzu material fotosensiblea potearen barruan, ixten duzu ontzia eta kalera joaten zara. Han zerbait ikusten duzunean, zeloa ken-tzen duzu zulotik, eta hortik sartzen da argi-izpi bat; paper fotografikoak egiten duena da izpi hori jaso. Gero paper hori errebelatzen duzu ilunpetan, eta irudiaren negatiboa daukazu. Teknika oso primitiboa da argazkiak ateratzeko, argazkilaritzaren hasiera da.
Eta zergatik aukeratzen duzu teknika hau?
Betidanik gustatu izan zaidalako pila bat nire ‘katxarroak’ fabrikatzea; nire txikitako jolasik gustokoena beti izan da jolasak asmatzea eta egitea. Orduan, ni argazkilaritzarekin nebilen, eta azaldu zidatenean posible zenuela ontzi bat hartu eta kamara bat egin, esan nion nire buruari: «hasi da festa!».
Esan behar dut aitak pila bat laguntzen didala, ze badaude gauza konplikatuak: soldadurak, engantxeak, etab. Eta gainera, berari ere gustatzen zaio, eta biok entretenitzen gara.
Hasieran oso kamara sinpleak egiten nituen, zulo bakarrekoak; erakusketa honek duen bereizgarria da, erabilitako kamarak lau zulo dituela. Eta zer gertatzen da egiten duzunean kamara bat zulo bat baino gehiagorekin? Zulo bakoitzak ematen dizun irudia fusionatzen da iskinean ondokoarekin, eta orduan sortzen da fusio bat. Kasu honetan, iruditu zitzaidan oso interesgarria zela zulo askotako latak erabiltzea jendearen arteko harremana planteatzeko.
«’Hysteron’ek grekeraz umetokia esan nahi du»
Erakusketa urriaren 22an itxiko duzu, baina urriaren 14an emanaldi berezia eskainiko duzue. Ze lotura dauka emanaldiak erakusketarekin?
Emanaldi hori antolatu dugu erakusketari bizitza pixka bat emateko, ez geratzeagatik 12 koadro estatikoetan, eta baita ere jendeari gerturatzeko koadroen atzean dauden ideiak.
Emanaldi horretan parte hartuko dute: testuekin, Gorka Setien eta Danele Sarriugarte; gorputz adierazpena egingo du Txaro Unzillak; eta musikarekin Beñat Iturrioz, Mariano Hurtado eta Aida Torres. 45 minutuko emanaldi bat izango da, oso esperimentala, eta hor dauden elementu guztiek erreferentzia egiten diote proiektu honen elementuei: nola egiten den dantza, musika instrumentuak ere ontziekin eginda daude...
Emanaldia prestatzeko ia urtebete daramagu inprobisatzen Biteri kultur etxean. Horregatik eskerrak eman nahi dizkiet ostiralero entsaiatzeko areto bat uzteagatik. Baita Iparragirre sagardotegiari, bertan egin bainituen erakusketako argazkiak.
Hortaz aparte, gauzak ondo badijoaz, egun horretan bertan aurkeztu nahi dugu argitalpen bat lan hauek jasotzen dituena: argazkiak, testua, musika eta Txaro Unzillari erreferentzia egiten dion ilustrazio bat. 250 ale, denak eskuz egiten ari gara!
«250 ale, denak eskuz egiten ari gara!»
Bestalde, astelehenean itxi zen parte hartu duzun beste erakusketa bat: Ur handiak, ur meheak. Danubio eta Urumearen aztarnak.
Cristina Enea Fundazioak egin zuen deialdi ireki bat sortzaileentzat Ibaia ez da toki bat izenarekin, beraien errekari buruzko ikuspuntua plazaratzeko. Nik horrekin egin nuena izan zen proiektu bat hasi; izan ere, hain gustora ibili nintzen horretan, nirea egin dudala, eta nahiz eta lau koadrorekin kolaboratu, horri heltzeko asmoa daukadala hau bukatzean.
Hor egin dudana da latak errekaren ur azalaren gainean jarri, tripodea uretan sartu eta zuloa ur gainean utzita. Horrekin, nire erreflexioa izan zen erreka bizirik dagoen zerbait dela, eta nik isladatu nahi nuena zen errefaren ikuspuntua, zer ikusten duen errekak.
Eta hemendik aurrera, Urumeako proiektuarekin jarraitzeaz aparte, zein da zure asmoa?
2013an hasi ginen Indiara argazki-bidaiak egiten. Horretarako, interneten ikusi nuen posible zela poxpolo kaja batekin argazki kamara bat egitea; oso egokia iruditu zitzaidan, poxpolo kajari karretea jarri diezaiokezulako, eta posible duzulako argazki bat baino gehiago atera. Orduan, askoz ere komodoagoa da bidaiatzeko, eta karretearen erabilerak aukera eman zidan kolorearekin lana egiteko. Orduan, aurreneko proiektutxoa egin dut kolorearekin, baina karrete pila bat dauzkat errebelatzeko oraindik, Indiara egin ditugun bidaietako argazkiekin. Lan hori suelto daukat, forma eman gabe, baina lana bukatu gabe egonda, erakutsi dudan leku gutxitan oso harrera ona izan du. Iaz, adibidez, GetxoPhoton aukeratu zuten, Euskal Herrian dagoen argazki festibal inportanteenetakoan.
Horrez gain, konturatu naiz jendea harrituta geratzen dela argazkiak egiteko prozesuarekin, orduan orain hasi naiz grabatzen, eta dokumentatzen.