«Ikaragarrizkoa da Ingalaterrako hegazkinlari beteranoek nola bizi izan zuten gerra, ze sentimendu sortzen dien»

Bidasoa Askatasun Bideak elkarteak antolatuta, DSS2016 ekitaldien barruan, men­di ibilbideak eta mugalariei omenaldiak antolatu dira abuztuaren 19 eta 20rako.
Izan ere, Bigarren Mundu Gerra garaian, sare klan­des­tinoa sortu zen Euskal Piri­ni­oa­k eta Bidasoa inguruan, naziek okupatutako Euro­patik ihes egiten zutenei la­gun­tzeko. Hainbat eus­kal­dun aritu ziren la­gun­tzen, eta oroimen his­toriko hori berreskuratzeko la­netan da­bil Bidasoa As­katasun Bide­ak. Hernani BHI ins­titutuko ikasleak ere gonbidatu zi­tu­en, mugalari euskaldunek la­gunduta ihes egindako he­gazkinlari inge­les beteranoak ezagutzera.   

Intxortako lubakietatik, hegazkinlariengana
Hernani BHI institutuko ikas­leetako bat da Ihintza Ruiz; Yorkera bidaiatu due­ne­tako bat. «Otsailean Elgetara joan ginen Historia Ga­raikideko ikasleok, Intxor­ta­ko mendia eta Gerra Zibi­la­ri buruzko gertaerak eza­gu­tzera. Autobusean, irakas­le­ak esan zigun Yorkera joa­teko aukera ge­nuela».
Hernani Hizkuntzak aka­demiako irakaslea, Joe Li­ne­han irlandarra, Bidasoa As­ka­ta­sun Bideak elkarteko or­dez­ka­rietako bat da, eta hark bi­de­ratu zuen gon­bi­dapena ins­ti­tutura. 11 ikaslek (Jon Bravo, Alazne Aldaytu­rria­ga, Olatz Ollo, Lide Ro­dri­guez, Ihintza Ruiz, Aratz Ur­dangarin, David Cuenca, Ai­tor Ollo, Lierni Zi­n­ku­negi, Olatz Arca eta Javi Diazek) lau egun pasa zituzten api­rilean Yorken (Inga­late­rra), ELMS, Ihesbideen Oroi­tza­penezko El­kar­tearen urte­roko batzarrean. 

«Beteranoek oso ondo hartu zituzten gure galderak; horrela, ez delako galduko haien historia»

«Betiko markatu gaituen bidaia izan da»
Mugalari lanetan ibilita­koe­kin, gerra beteranoekin eta haien senideekin elkartu zi­ren ikasle hernaniarrak. «Au­rrena bazkaria egin ge­nuen, eta Italiako parti­sa­no­ak eza­gu­tu genituen. Gero, be­terano eta senideak». Agu­rra dan­tza­tu eta bertsoa kan­tatu ere egin zuten Eden Camp muse­o­an, Euskal Pirinioetan ba­rre­na ihes egindako hiru hegaz­kin­lari beterano omentzeko: Bob Frost, Gordon Mellor eta George Duffee. Hain zuzen, hiru beteranoak Hernanin izanak dira 2010ean, Nadine Dumon, Comete Sarearen sortzailearekin batean, ihes egiten lagundu zieten mu­galariak omentzen; tartean, lau hernaniar: Tomas Ana­bi­tarte, Martin Errazkin, Juan Ma­nuel Larburu eta Flo­ren­tino Goikoetxea.
«Gutako askok ez ge­ni­tu­en istorio horiek ezagutzen, eta ikusgarria izan da haien bidez ikastea. Ikaragarrizkoa da Ingalaterrako hegazkin­la­ri beteranoek nola bizi izan zuten gerra, ze sentimendu sortzen dien. Haien kezka da historia galtzea; ez dira oso baloratuak sentitzen. Horre­ga­tik, oso ondo hartu zi­tuz­ten gure galderak; horrela, ez de­lako galduko haien his­toria. Betiko markatu gai­tu­en bidaia izan da».

Iheslariei lagundutako mugalariak omentzeko, mendi ibilbideak
Ikasleei ez ezik, herritar guz­tiei zabaldu nahi die gon­bi­da­pena Bidasoa Aska­ta­sun Bi­deak elkarteak, oroimen his­toriko hori berreskuratzeko.
Horrela, mugalariek era­bi­li­tako ihesbideak eza­gu­tze­ko bi mendi ibilaldi egingo di­ra abuztuaren 19an, Urru­ñatik Oiartzunera; bat egu­nez, eta bestea gauez, tar­tean Maritxu Anatol eta Sa­robe baserria omenduz. Abuztuaren 20an, berriz, beste lau omenaldi: Maria Garayar eta Pe­dro Arbide Oiartzunen, Maria Ar­bi­de eta Ignacio Urbieta Errenterian, Bernardo Aracama Grosen, eta lau hernaniarrak, Loidin. Parte hartzeko izena eman behar da: askatasun­bide­ak@gmail.com. Informazio gehiago, beheko loturetan.