Bigarren Mundu Gerra garaian milaka pertsonek egin zuten ihes naziek Europa hartu zutenean. Hori ikusita, sare klandestino bat sortu zuten iheslari horiei laguntzeko asmoz. Euskal Pirinioak, baita Bidasoako aldea ere, ezinbesteko babesleku izan ziren, bertan baitzeuden etxe aterpe gehienak, baita mugalariak ere.
Urteak pasata, euskaldunek egindako lan hori goraipatu behar dela aldarrikatu nahi du Bidasoa Askatasun Bideak elkarteak, eta horretarako, zenbait ekintza antolatu ditu abuztuaren 18, 19 eta 20rako.
Bilera informatiboa eta afaria, hasteko
Aurreneko ekintza abuztuaren 18an izango da, arratsaldeko 19:00etan. Orduan aurkeztuko dira hurrengo egunetan izango diren ibilalditxo eta omenaldiak. Donostiako Olarain ikastetxe nagusian (Ondarreta pasealekua, 24) bilduko dira, eta ondoren, afaria egingo dute bertaratutakoek.
Urruñatik Donostiara bi ibilbide egingo dituzte abuztuaren 19an; goizez, bata, eta gauez, bestea.
Abuztuaren 19an, egun eta gauez
Abuztuaren 19an izango da egun potoloena. Orduan egingo dira Bidasoa Askatasunaren Bideak planteatutako bi ibilaldiak. Urruñatik Oiartzunera izango dira biak, bata goizez, eta bestea gauez.
Goizeko 08:00etan abiatuko da autobusez aurreneko taldea, Olarain ikastetxe nagusitik. Bertatik, Iparraldeko Urruña herrira joango dira eta Kalbario mendipean geldituko dira, 08:45ak aldera. Ondoren, Bidasoa ibaira joango dira, 11:15etan, eta ordu erdi beranduago Irungo San Miguelen egingo diote omenaldia Maritxu Anatol eta beste laguntzaileei.
Bazkalondoren, Oiartzungo Ergoien auzoan egingo dute geldialdia arratsaldeko 17:00etan, eta handik buelta egingo dute gero, Olarain ikastetxera.
Ibilbide bera errepikatuko dute gauean, baina ordutegia hau izango da: iluntzeko 20:00etan aterako dira Olarain ikastetxetik; 20:45etan egingo dute geldialdia Urruñako Kalbario mendipean; 23:00etan joango dira Bidasoa ibaira; 23:30etan Irungo San Miguelera; eta goizeko 05:00etan Oiartzungo Ergoien auzoan bukatuko dute ibilbidea.
Ibilaldian parte hartu ahal izateko, antolatzaileek diote «ibiltariek sasoian egon eta mendian ibiltzen esperientzia pixka bat» izan behar dutela; dena den, ibilaldiaren zailtasuna «moderatua» da.
Abuztuaren 20an, ihes-sareetako mugalari eta laguntzaileei omenaldia egingo zaie, jardunaldi berezia bukatzeko.
Laguntzaileei omenaldia, bukatzeko
Abuztuaren 20ean egingo dute azkeneko ekintza; ihes-sareetako mugalari eta laguntzaileei omenaldia egingo zaie jardunaldi berezi honetan. Horretarako, goizeko 09:00etan aterako da autobusa Donostiatik Oiartzunera, eta bertan hasiko dira omenaldiak. Oiartzunen, Maria Garayar eta Pedro Arbide izango dira aurrenekoak.
Hori bukatuta, zortzi iheslariz osatutako taldea Errenteriara joango da bizikletaz, duela 75 urteko ihesbidea irudikatuz. Ibilbidea bukatzeko, Errenteriako Biteri kalean omenduko dituzte Maria Arbide, Ignacio Urbieta eta beste laguntzaileei.
Horren ondoren, Donostiako Gros auzora abiatuko dira trenez Lezotik, eta bertan egingo dute geldialdia Bernando Aracamaren etxearen aurrean, bera izan baitzen Bigarren Mundu Gerra bitartean sareen logistikaz arduratu zena.
Ibilbideari bukaera emateko, Hernanira abiatuko dira autobusean, eta bertan bisitatuko dute Loidiko lau mugalarien monumentua.
Dena bukatuta, sagardotegi batean egingo dute bazkaria, eta aukeran, pintxo-potea egingo dute Donostiako Alde Zaharretik.
Izenematea, irekita
Ekintza hauetan parte hartu ahal izateko, ezinbestekoa izango da aurretik izena ematea. Horretarako, Bidasoa Askatasun Bideak elkartearekin jarri beharko da harremanetan: askatasunbideak@gmail.com. Ekintza bakoitzak 25 euroko kostua izango du.
Donostia 2016ko programan
Abuztuaren erdialdean egingo diren jardunaldi berezi hauek Bidasoa Askatasun Bideak elkarteak antolatu dituen arren, Donostia 2016 europar hiriburutzaren programa ofizialean dago, Energia Olatuak ekimeneko epaimahaiak hala erabakita.