Nazien kontzentrazio eremuetan hildako bi hernaniarrek omenaldia jaso zuten atzo: Juan Manuel Larburu Odriozolak eta Marcelo Vazquez Saezek. La ilusion elkarteak antolatu zuen atzoko omenaldia, Hernaniko Udalaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren babesarekin.
Bi hernaniar, kontzentrazio eremuetan
La ilusión elkarteak ikertu du bi hernaniar hauen inguruan. Marcelo Vazquez Saez 1901eko urtarrilaren 16an jaio zen Hernaniko ‘Casa Agujan’, Florida auzoan. Mauthausenera deportatu zuten 1941eko urtarrilaren 25ean, eta Gusenen hil zuten 1941eko irailaren 14an. Atzo azaldu zutenez, ez dute honen seniderik topatu, eta bere biografiatik ere, ez da ia ezer ezagutzen.
Juan Manuel Larburu Odriozolaren inguruan informazio gehiago eskuratu dute. 1912ko abuztuaren 20an jaio zen, Hernaniko Berakorte baserrian. Hainbat laguni naziengandik ihes egiten lagundu zien Larburuk; 1944ko urtarrilaren 19an Buchenwaldera deportatu zuten. Larburu urte bereko apirilaren 5ean hil zuten, Flossenbürgen.
«Omenaldia egingo diegu denon eskubideen alde egin zuten bi lagunei»
Goizeko 11:00etan jarri zuten zita Plazan, eta Udalean elkartu ziren, omenaldia egiteko asmoz. La ilusion elkarteko Florentinok hitz egin zuen, eta eskerrak eman zizkion Udalari: «askotan oztopoak izaten ditugu horrelakoak egitean, eta hemen berehala jaso dugu proiektuarekiko babesa. Omenaldia egingo diegu denon eskubideen alde lan egin zuten bi lagunei, haien borrokari esker dauzkagulako dauzkagun eskubideak eta askatasuna, eta nola halako demokrazia».
Koro Etxeberriak, Udal ordezkariak hartu zuen orduan hitza (Alkateak bertan egon nahi zuela aipatu zuen, eta barkamena eskatu zuen haren izenean). Etxeberriak gaineratu zuen: «ondorengo belaunaldiak gara memoria hori jaso eta ezagutarazi behar dugunak. Udaletan lanean ari garenok jabetu behar dugu honen garrantziaz, eta herritarrok adi egon behar dugu berriz gertatu ez dadin. Ondoren, eskerrak eman zizkien bertaratutakoei: Udaleko korporazio guztiari eta herritarrei.
«Zein inportantea den memoria berreskuratzea»
Omenaldiaren parte izan zen atzo gerturatutako familia kideei lore sortak ematea. Aipatu bezala, ez zuten Marcelo Vazquezen senitartekorik topatu. Juan Manuel Larbururen arreba Monika, eta honen ilobaren iloba Udalean izan ziren atzo. Monika arreba asko emozionatu zen lore sorta jasotzean: «anaia hil zuten eta aita kartzelan sartu. Amak zer nolako lana egin zuen gu aurrera ateratzeko». Ilobaren ilobak ere, izan zituen esker hitzak atzokoan: «zein inportantea den memoria berreskuratzea. Oso garrantzitsua izan da lan hori egitea eta autoritateek laguntzea; bestela, zulo batean geldituko zen, atera gabe, eta horrek kalte egiten du. Pozten naiz. Lehen ere Comete Sarearen inguruko liburuan eta Hernanin egindako monumentuan aipatu zen, eta honekin bukaera ematen zaio lekua hartu gabe egon den istorio bati; bukatuko da, bere jaiotetxean».
Plakak, jaiotetxeetan
Udaleko omenaldiaren ostean, bi herritarren jaiotetxera joan ziren. Berakorte baserrira joan ziren lehendabizi. Cuesta de la muertetik eskubitara dago baserria, eta bertan jarri zuten Juan Manuel Larbururen oroimenezko plaka. Ondoren, Floridara, ‘Casa Agujara’ gerturatu ziren, Marcelo Vazquezen oroimenezko plaka jartzera. Kasu honetan, plaka trenbidearen bestaldean jarri zuten, Casa Aguja ADIFena delako, eta itxita dagoelako.