Errauskailuaren egoera zein den azaldu zuen atzo Ainhoa Intxaurrandietak, Biterin emandako hitzaldian. Hernanin Zero Zaborrek gonbidatuta etorri zen Hernanira GHKko lehendakari ohia, eta interesa duten herritar asko gerturatu zen, azalpenak entzun, eta egoeraren berri izatera.
Arlo juridikoa nola dago?
Errausketa Gipuzkoan. Ez al genuen, ba, gelditu? zen hitzaldiaren izenburua, eta honi erantzun nahian, arlo juridikoaren inguruko azalpenekin hasi zen Intxaurrandieta. Swapak zer ziren eta honek utzi dituen ondorioa azaldu zituen Intxaurrandietak, gaia kokatzen hasteko: «Swapak, Caixa eta Banestorekin (Santander) sinatutako estaldura kontratuak dira, eta hauek, BEIk eskatuta sinatu ziren. Errauskailua martxan jartzeko mailegua lortu nahi zuten, baina oso zaila zen: hauteskundeak, errauste plantaren kontrako mugimendua... banketxeek baldintza gogorrak jarri zituzten. Interesen eboluzioa inork baino hobeto ezagutzen zuten banketxe horiek, eta hauen balizko igoera neutralizatuko zuen estaldura bat eskaini zuten».
Intxaurrandietak azaldu zuenez, «konbenientzia test bat» egin zioten C. Ormazabali, garaiko Ingurumen Diputatua eta GHKko Lehendakaria zenari: «Caixak egin zion, eta argi uzten zuen hondasunetan eta dirutan ere galerak onartzeko prest zegoela. Hala ere, ez zuen uste produktu hauek ulertzeko gai zenik eta ez sinatzea gomendatu zion Caixak. Astebetera ordea, antzeko test batean, aditu gisa kalifikatu zuten eta sinatu zituen Swapak».
«5,6 milioi euroko galerak»
Intxaurrandietak azaldu zuenez, sinatu ziren momentuan bertan, 5,6 milioi eurotako hondasun galerak izan zituen GHKk: «ez zituzten ordea kontutan sartu, hasieratik esaten baitzutan ez zegoela galerarik. Urte bukaeran, auditoria batek behartu zituen kontuetan sartzera».
Eta zein zen helburua? Galdera horri erantzun zion Intxaurrandietak: «errauste planta atzeraezin bilakatzea. Errauste planta egiteko mailegua erabili edo ez, swapak bai edo bai ordaindu behar dira. Egun ordaintzen ari gara, hilero 600.000 euro, ezer ez estaltzeagatik»
GHKk salaketa jartzea erabaki zuela gogoratu zuen Intxaurrandietak: «Caixa, Banesto eta Price Waterhouseren kontra, estatu mailan dagoen peritu adituekin hitz eginda, kontratuan eta moduetan akats larriak ikusten zituzten; produktu espekulatiboak zirela ere esan zuen perito honek, eta ez zela onargarria baldintza moduan jartzea. Epaiketa egin zen, eta sententziak zioen, GHKk swapak sinatu zituenean, argi zuela zer sinatzen zuen, ez zuela inongo banketxek engainatu eta errauste planta egin balitz, nahiz eta ez ziren produktu egokienak, ez zirela espekulatiboak izango. Sententzia errekurritu genuen, Kontsorzioko batzarrean, PSE, PP eta EH Bilduren botoekin; EAJ abstenitu egin zen. Gaur egun, sozietateak duen zamarik haundian da, 63 miloi euro zor ditu, mailegua ez erabiltzeagatik».
Informazio bila
Intxaurrandietak azaldu zuen, hondakinen sorrerak behera egiten zutela, eta herri ezberdinetan jarritako bilketa selektibo efizienteekin, sortzen zena geroz eta gehiago birziklatu zitekeela: «hau horrela, kontratua bertan behera uztea erabaki genuen, ez zuen zentzurik azpiegitura bat egitea, egiten hasi aurretik defizitarioa izango zena». Kontratuen lizitazioan, gauza batzuk ondo egin ez zirenaren zantzua ere bazutela azaldu zuen Intxaurrandietak: «frogarik ez genuen eta aktak falta ziren... orduan bileretan egon zirenei galdezka hasi ginen. Errauste plantako zuzendaria izango zenarekin izan ziren bilera gehienak. Honi eskatu genizkion akta eta dokumentuak, eta bere ordenagailuan zituela esan zigun. Kopia hurrengo egunean egingo zuela esan, eta hurrengo goiz hartan, lantokira joan eta ordenagailua eta disko gogorra besapean zituela ospa egin zuen. Gaur arte. Hor hasi zen bi urtez dirauen odisea. 2015eko martxoan berreskuratu dugu ordenagailua, eta abuztuaren 13 hartan, 70.000 artxibo borratu zituztela ondorioztatu du perito batek. 190 bakarrik berreskuratu ditugu».
Hauteskundeak eta gero, abuztu bukaeran aldaketa egon zen GHKko lehendakaritzan: «Administrazio Kontseilu berria eratu zutenean, EAJko 5 kide, PSEko 5 kide eta ni gonbidatu ninduten. Irailaren 18an egin zen lehen Administrazio Kontseilua, eta aurreneko puntua zen langile honen aurkako salaketa kentzea, eta hala egin dute».
Azken egunetako albisteak
Intxaurrandietak dioenez, Hondakinek Kontsorzioa 2007an sortu zen errauste planta eta beste azpiegitura batzuk egiteko: «2008an GHK sortu zuten. Izan ere, Kontsorzioak hartu izan balu mailegua, zorra Aldundiak hartu beharko luke bere gain. GHKri izaera merkantilista eman zioten, eta beraz, nahiz eta publikoa izan, enpresa pribatu bezala kudeatu dezake gauza askotan. Aurtengo abuztuan, Ministerioak ebatzi du GHKren izarea dela ez merkantila. Foru Aldundiari jakinarazi zioten. Momentu hartan lehendakari nintzen, baina ez ninduten jakinaren gainean jarri; eta gaur egun ere, ez dut jaso. GHKren egoera ekonomikoa larria da. Zorra Kontsorzioak 100.000 euroko aurrekontua duenez, ezin du Swapen zorra bere gain hartu. Bideragarritasun plan bat aurkeztu behar dute eta otsailaren 4rako martxan jarri. Edo litekeena da desegitea. Gainera, Kontsorzioko kiderik haundiena Aldundia denez, honek bere gain hartu behar du errauste planta eraikitzeko zor guztia. Errauste planta eraikitzeko egin zuten arkitektura juridiko finantzieroa bertan behera erori da». Intxaurrandietak galdera batekin bukatu zuen : «Zergatik orduan, erraustegi planta?».