«’Marak’ mehatxu gisa ikusi beharrean, aldatzeko gai bezala ikusten ditugu»

«El Salvadorren, esaterako, orain dela hiruzpalau hilabete, Mara 18ak jakinarazi zuen hiria blokeatuko zuela eta bankuak eta dena itxi zi­tuzten bada ez bada; jendea beldurtuta zegoen», hala azaldu zuen Miquel Cortés Fe y Alegría erakundeko arduradunak herenegun, Mara edo pandilek Ertamerikan eta batez ere Gua­te­malan eta inguruetan lortu duten boterea azaltzeko.
Marak auzune pobreetan bizi diren gazteez osatutako koadrilak dira eta indarra eta bortizkeria erabiltzen dute. «Harremanetan daude agintari eta poliziekin. Lotura dute droga, arma eta pertsona trafikoarekin. Lapurretak, estor­tsioak, bahiketak, antolatutako hilketak... Bizitzeko modu bat da gazte horientzat». Cortések gazte hauekin egiten du lan Guatemalan, heziketa eta gizarteratzea bultzatuz Fe y Alegría erakundearen bidez. Eta bertako egoeraren eta  egindako lanaren berri eman zuen herenegun Biterin, Arrisku egoeran dauden gazteentzat aukera bat hi­tzaldian. «Marak mehatxu gisa ikusi beharrean, aldatzeko gai bezala ikusten ditugu. Lan zaila eta luzea da, baina poliki-poliki lortu daiteke eta gazte horiei aukera bat eman behar zaie». Hitzaldia Hiru­garren Adina Hirugarren Mun­durako GKEk (ONG) antolatu zuen Uda­laren la­guntzarekin.  

«Guatemalan, industria sortu da biolentziaren inguruan»
«Gazte hauek, kartzelan dau­de asko eta asko, gaiztakeriara bideratuta, hondamendira... Nola lortu gazte horien nahi­ak, ilusioak bideratzea zerbait positibora?». Cortések dio ez de­la erraza; Guatemalako testuinguruak ez duela lagun­tzen. «Sekula­ko negozioa sor­tu dute se­gur­tasunarekin. In­dus­tria sor­tu da biolentziaren inguruan. 200.000 herritar se­gur­tasun zaindari gisa ari dira lanean enpresa pribatuentzat. Tartean, Prosegur espainiarra. Blindatutako 20.000 kotxe daude... Gainera Estatuak ez du parte hartzen auzune horietan, gazteentzako lekurik ez dago, pobrezia da nagusi, errepresioa, injustizia, familiak desegiten ari dira emigrazioa dela eta, deportazioak…».

Eskola irekiak, doakoak
eta kalitatezkoak
Honen aurka borroka egin behar dela dio Cortések eta horretan saiatzen direla beren programaren bidez: preben­tzioa, errehabilitazioa eta be­rri­ro gizarteratzea.
«Horretarako eskola irekiak ditugu, publikoak, doakoak eta kalitatezkoak; autoestimak eta kon­plejuak lantzen ditugu; es­ko­la seguruak izaten ahalegin­tzen gara bizilagun eta gurasoen inplikazioarekin; ba­lo­reak era­kus­t­en ditugu; kirolaren garran­tzia... Eta erronka zailena dena: hezkuntza eta lana lotzea. Izan ere, lanik ez badago, hezkuntzarekin bakarrik ez goaz inora. Bertako enpresa lokalekin alian­tzak lortu behar dira. Erronka zaila da, lana bilatzea oso zaila bai­tago. Eta gehiago gazte hauen­tzat». Kohesio sozialaren alde ere lan egiten dute, «eta ho­rretarako beharrezkoa da, ore­ka, berdintasuna eta eskubideen onarpena egotea», dio.

50 eskola, 14.000 ikasle
Fe y Alegría herri hezkuntza bultzatzeko mugimendua da. Guatemalan 34 urte daramazki martxan eta Latino Amerikan 50 bat. 16 herrialdetan daude gaur egun. Guatema­lari dagokionean, 50 eskola dituzte eta 14.000 ikasle: 8.000 hirietako gune gorrietan eta 6.000 landa eremuetan. Hernaniko Udalak 2000. urtetik laguntzen du Guate­ma­lako erakundea.

GUATEMALARI BURUZKO HAINBAT DATU
- Guatemala Ertamerikan dago, Mexikoren hegoaldean. Muga egiten du Mexiko, Belize, El Salvador eta Hondurasekin.
- 110.000 km2 ditu, gutxi gorabehera. Eta 14 milioi biztanle.
- Kolonizazio garaian oso garrantzi-tsua izan zen.
- Biztanle indigena asko dagoen herrialdea da. Bigarrena da Bolibiaren atzetik. Maya jatorriko etniak dira.
- Hizkuntza ezberdinak daude.
- Desberdintasun haundiko herria da, batez ere ekonomikoa. Txuriek daukate ia aberastasun guztia, kolonia garaitik gaur egunera.
- Latino Amerikatik haurren desnutrizio kroniko gehien dagoen herrialdea da, Haitiren atzetik. Eta UNICEFen arabera, munduko laugarrena.
- Orain dela 200 urte lortu zuen independentzia.
- 36 urtez Gerra Zibila izan da, orain dela gutxi arte. 1996an sinatu ziren bake akordioak. 200.000 hildako utzi ditu gerrak.
- Botere militarrak garrantzia haundia du egun.
- 80. hamarkada, Ertamerika eta Hegoamerika osoan bezala, oso garai gogorra izan zen. Hortik datoz ‘Marak’; gune pobreetan bizi diren gazteez osatutako ‘pandilak’ indarra eta bortizkeria dutenak adierazpide.