Ona joan da aurtengo sa­gardo denboraldia; ona, jen­dez eta giroz. Bertako kliente fijoak ez du huts egin, eta kanpotik etortzen jarraitu egiten du jendeak. Badirudi, ohitura batzuk aldatzen ari direla: eguerdietako joera adibidez, nabarmen haunditu da. Baina astez ere oraindik mugitzen da betiko jendea, eta «beste soinu batzuk» entzuten baziren ere, «balorazio ona egiteko moduan gara», Laxaro Etxabe, Goiko-Lastola sagardotegiko nagusiaren ustez.

Larunbat eguerdiak, lepo Ohitura batzuk aldatzen ari direla diote sagardogileek. «Eguarteetan jende gehixeago» ibili da aurten, Lasarteren esanetan. Larunbat eta igandeetan eguerdiek hartu diote lekua, gauari. Alegia, larunbat eguerdietan lepo egon direla sagardotegiak. Hala ere, la­runbat gauak oso jendetsuak dira, oraindik. Jaitsi dena, leku gehienetan, ostiral gaua izan da, eta ostegun gaua berriz, mantendu egiten da. Etxabek kontatu dio Kronikari: «Oste­gu­nak ondo joan dira. Osti­ra­lak pobrexeago. Hori, espero zitekeenetik, beti ere. Kurio­soa da, baina zergatia izan liteke, bertakoa ostiraleko beldurrez, ostegunetan etortzen dela. Eta kanpoko jendeari berriz, gaizki datorkiola ostiral gauetan honaino etortzea».

Inauterietatik Aste Santuetara, «prozesioa»
Hilabete batzuetan jendetza izan da Hernanin. Martxoan eta apirilean izaten da urtero mugimendu haundiena, Inau­­terietatik Aste San­tue­ta­ra, eta aurten ere, prozesioa aurreratu egin dela esan liteke, Herna­ni­ko kaleetan. Urtarrila eta otsai­la lasai-antza joan dira; martxoan aldiz lehenengo asteburutik sekulako mugimendua izan da. Martxoaren 6an eta 13an, Hernanin ez zen lekurik izango sagardotegi batean ere. «Hiru aste lehenagotik betea» zegoen Goiko Lastola, adibidez. Apirila bukaera ere ondo joan da Zelaia sagardotegian, eta agian maiatzeko egunetan sumatu da jende gutxixeago. Aste Santuetan aldatzen ari dela joera dio Lasartek. «Aste Santuetan joera hartzen hasi da jendea, kanpotik eta. Katalana eta valentziarra adibidez, inguratzen hasi da fetxa horietan».

«Kanpoko jendea, bertako jendeak ekarria»
Bertatik eta kanpotik; bietatik izan da jendea, sagardoa probatzera etorria. Oihana Gain­cerain Zelaia sagardotegiko alabak dio, «kliente fijoa asko» izan dela aurten ere. «Maiz etortzen den bezeroa, izan bertakoa edo kanpokoa». Kliente fijoa, beraz, bertakoa eta kanpokoa izan liteke. Gaincerainek azpimarratu duenez, bestalde, kanpoko jen­­de asko etor­tzen da, bertakoek ekarrita. «Bertakoek ekar­tzen dituzte kanpoko lagunak, as­kotan. Edo bertako enpresak, kanpoko bezeroak ekartzen dituzte».

Bizkaitarrak, nafarrak eta arabarrak joera errotua
Ohitura bihurtu zaie sagardotegia, ondoko probintzietakoei. Bizkaia, Nafarroa eta Araba, eta neurri ia berdin­tsuan Iparraldea ere ohitura hartzen ari dira sagardotegietara etortzeko. Aurten ere «grina hori ez dela itzali» esan dio Kronikari Etxabek.

Udalaren eta txotx komisioaren balorazioa, aurrerago
Hernaniko Udalak eta txotx komisioak urtero egiten dute denboraldiaren balorazioa. Bertatik Kronikari jakinarazi zaionez, epe motzean dute egitekoa, balorazio hori.

Bertakoa, merkatu oparoena

Txotx denboraldia bukatuta, sagardotegiak hasiak dira sagardoa enboteilatzen. Sagardoak hemendik aurrera egongo dira edateko ederrenak, eta aurten, gusto ederrekoak datoz, sagardogileek diotenez. Edan errazak dira, kolore gehixeago daukatenak aurreko urteetan baino, eta saltzen hasiak dira, inguruan, batez ere. 

SAGARDOA botilan saltzen da batez ere, eta inguruan;  ber­tako merkatuan mugitzen dira Hernaniko sagardotegi ge­hienak. «Gipuzkoan, eta Eus­­kal Herrian gehienbat». Hortik kanpora ere merkatua zabaltzen ari dira, Frantzia aldera, eta Espainiako Esta­tu­ko zenbait lekutara. Sa­gardoa puntuan dago orain, eta he­mendik aurrera ez da txarragoa egongo; aukera paregabea, sagardo kaja pare bat (edo gehiago) inguratu, eta etxeko bodega pittin bat aberasteko.

«Erraz edateko modukoak»
Sagardo ona dator aurtengoa. Iaz bezain ona bai, Her­na­niko sagardogileek Kroni­ka­ri esan diotenez. «Erraz eda­te­ko modukoak» dio Jo­xe La­sar­te Larre-Gain sa­gar­do­te­giko nagusiak. Ko­lo­rez fuer­texeagoak dira, ilun­txeagoak, baina gustoz tan­keratsukoak, «lehunak», La­xaro Etxabe, Goiko-Las­tola sa­gardotegiko nagusiaren iru­dira. «Aurten ez genuen esperantza haundirik, ber­tako sagarra gutxi zelako, eta ahula. Baina sekula baino edan-hobeagoa dago».

«Urtero linea berdintsukoak»
Sagardo edan-errazarena ge­ro eta gehiago entzuten den adjetiboa da. «Edan errazak edo xuabeagoak» egiten saia­­­tzen dira Zelaia sagardo­tegian, eta urtero linea horri eustea da beraien saiakera. «Prozesua gero eta gehiago kontrolatzen dugu, eta de­fek­turik ez izatea da helburutako bat. Urtero linea ber­dineko sagardoa egitea da helburua».

«Etxetik, zuzenean saltzen dugu gehiena»
Hernaniko sagardoa Gipuz­koan saltzen da batik bat. Gipuzkoan eta Euskal He­rrian. Iparraldean ez hain­beste, eta merkatu hori ire­kitzen ari dira sagardogileak; baita Frantziakoa ere. Baina batez ere, bertako merkatua finkatzen saiatzen dira sa­gar­dogileak. Larre-Gaineko sa­gar­doa «zuzenean etxetik» sal­tzen dute gehiena, La­sar­tek dioenez. «Betiko klientela ibiltzen dugu guk gehiena, eta gure merkatua ingurukoa da. Euskal Herria, eta batez ere, Gipuzkoa».

Sagarra, eta sagastiak lantzen jarraitzea helburu
Produktuaren gainean lan egiten jarraitzea da erronka, etorkizuneko erronka nagusia, Hernaniko sagardogileek diotenez. «Sagarra eta sagastiak, eta produkzioa». Hari berari tiraka, ber­ta­koa ere asko aipatzen dute sagardogileek, «ber­tako sa­ga­rrari balorea ema­tea da aurrerako erronka bat», Goiko Lastola sa­gardotegian.