azken urteetan, Europa mailako aditu talde bat Hernaniko lurretan ibili da bertako ikertzaileekin batera lanean, bukatu berri den Aiako Harria Life proiektua dela eta. Hori horrela, adituek irakurri dute Aranzadik Hernaniko Udalarentzako egin zuen Hernaniko natura-ondarearen azterketa, eta ondorioztatu dute, otsoa (Canis lupus) Hernaniko lurretan sartzea Aiako Harriko eta Hernaniko «biodibertsitatearen kontserbaziorako ezinbesteko pausua» dela. Diputazioak azaldu du proposamena aztertzen ari dela.
«Sare-trofikoa orekatu beharra»
Adituek azaldu dutenez, «hemengo sare-trofikoa des-orekatua dago eta otsoa beharrezkoa da Hernaniko biodibertsitatearen etorkizunerako». Sare-trofikoa litzateke espezie bakoitzak bestea jatean sortzen den sarea edo katea, eta gaur egun, hemen, gorengo mailan basurdea eta orkatza (corzo) daude; jaten dituen espezierik ez dago. Europako adituen arabera, «behar baino gehiago ari dira ugaritzen eta espezie hauek jaten dituen animalia bakarra otsoa da». Oreka lortzeko ezinbestekotzat jo dute, beraz.
Lehen ere baziren otsoak
Adituek gaineratu dutenez, otsoa Hernaniko inguruetan sartzea, otsoa berreskuratzea litzateke, lehen ere otsoen bizileku izan baita. Orain dela 150 urte inguru desagertu zen otsoa inguru hauetan, baina haren arrastoak toponimietan aurkitu ditzakegu: Otsozulo (Epele bailaran), Otsarramendierreka, Otsuenea...). Artxiboetan ere aipamen asko dira otsoaren ingurukoak.
Burgosetik ekarriak
Otsoa Europa mailan babestua dagoen espeziea da eta saiakerak egiten ari dira espeziea indartzeko. Burgosen, esaterako, azken aldian asko ugaritu dira eta bertatik ekartzeko asmoa azaldu dute. Hasiera batean ez lituzkete asko sartuko, aurrez ikusi nahi dute nola adaptatzen den ingurura; «izan ere, otsoak bizitzeko azalera haundia behar du, gau batean 80km egin ditzake, eta inguru hauek oso urbanizatuta daude».
Natura-ondarearen azterketari helduz, otsoa ez da proposatu duten espezie bakarra. Adituen arabera, Hernani-Arano ingurua egokia da Hartz arrea (Ursus arctos) espeziearentzat. Nafarroan izan duen egokitzapen ona ikusita, bikote bat sartzea aztertzen ari dira.