Lehenengo Mundu Gerran kokatu du Mikel Peruarenak bere bigarren nobela. Baionako Infanteriako 49garren Erreximenduaren ibilerak kontatzen ditu, Iparraldean eragin zuen triskantza azaleratuz. Euskal Herriko 6.000 lagun hil ziren, eta beste milaka zauritu, edo elbarritu.
Halaxe kontatu zuen Peruarenak ostegunean egindako aurkezpenean: «Eric Hobsbawnek esana da: Sarraskien aroa inauguratu zuen 1914ak. Gerra modernoaren hasiera izan zen. Inoiz ordura arte ezagutu gabeko armak erabiltzen hasi ziren eta inoizko sarraski haundiena izan zen. Eta horren erdian zeuden euskal herritarrak. Iparraldeko 21-48 urteko gizon gehienak, belaunaldi oso bat, gerrara bidali zuten. Drama bat izan zen Euskal Herriarentzat eta ikusten nuen oso gutxi idatzi dugula honen inguruan. 1936ko gerrari buruz asko idatzi da, eta hura hegoaldekoentzat lazgarria izan zen bezala, gerra hau iparraldekoentzat sekulakoa izan zen, eta ez da ia ezer idatzi».
«Gerra haundi bat izan da nere buruarekin»
Erronka jarri ziola bere buruari eta ez dela batere erraza izan nabarmendu zuen: «Informazioa biltzea ez da hain konplikatua izan. Informazio asko dago artxiboetan. Gainera, kronika asko daude euskeraz, garai hartan Eskualdunan idatzi zirenak, adibidez. 2 urteko lana izan da. Zailena ordea, idaztea egin zait. Urtebete pasa dut ezin asmaturik nola idatzi, ze pertsonaia aukeratu… Mosaiko irekia azaldu nahi nuen, ahalik eta ikuspegi zabalena eman. Etsita ere egon naiz momentu batzuetan. Gerra haundi bat izan da nere buruarekin. Azkenean, ahalik eta ertz gehienak kontatzeko, istorio txiki asko sartu ditut eta pertsonaia asko, nahiz eta bukaeran batean zentratu».
Estilo bizian eta Ipar Euskal Herriko hizkeran idatzia
Gerraren ankerkeria erakutsi nahi izan du, zentzu guztietan, eta horretarako, estilo bizia erabitzen saiatu da Peruarena: «Argi nuen estilo bizia behar zuela izan, zuzenean harira joan behar nuela. Arnasa hartzeko denborarik gabe, itolarri sentsazioa sentiarazi nahi nion irakurleari».
Ipar Euskal Herriko hizkeran idatzia dago eta zailtasunak izan dituen galdetuta, nahiko naturala izan dela aitortu zuen: «Hango hizkeran irakurri dut informazio guztia, eta nahiko barneratua neukan. Hegoaldean ez zen ia ezer idatzi gerra hari buruz eta behin Gipuzkoan idatzitako argitalpen bat irakurri nuen eta konturatu nintzen hark ez zuela funtzionatuko. Oso artifiziala egin zitzaidan. Modu honetan, sinesgarritasunean irabazten duela uste dut. Hori bai, nere euskalkirako joera dut noski, eta txukunketak egiteko lagundu egin didate».
«Irakurlea trintxeretara joango da»
Gorka Arrese Susa argitaletxeko editoreak harrituta zegoela aitortu zuen ereñotzuarrak egindako lanarekin: «Egundoko liburua duzue hau eta nik ez dut sekula horrelakorik esaten. Benetan egundoko lana egin du Mikelek. Informazio asko bildu du eta oso modu egokian idatzi du kontakizuna. Gerra baten kontakizuna da. Irakurleak gaizki pasatuko du, eta aldi berean, asko disfrutatuko du. Infernuaren erdi erdira eramango gaitu Mikelek. Irakurlea trintxeretara joango da».