( Julen Lizaso Aldalur
(*Erredakzioan euskeratua) ) ...galdetzen digu Anttoni Garayarrek Hernanirako atez atekoa bultzatzen ari garenoi. Ze, horrela bada, eta herriaren lagina zareten heinean, zertarako behar dugu atez atekoa?
Batzuk kontenedore guztiak kentzearen aldekoak eta beste batzuk daudenaz gain, beste bat jartzearen aldekoak. Nola konpondu?: desadostasunak eztabaidatzeko eta erabakiak hartzeko bileretara azalduz... gero ez dezatela esan atez atekoa eztabaidatu gabe inposatua izan dela.
Udala auzokako bilerak antolatzen ari da: Sandiusterrira joan nintzen eta oso ilusionatua atera nintzen gaia oso ongi azaldu baitzen, estadistika grafikoak, Usurbilgo datuak (nahiz eta etxe alde egin pittin bat), adibide praktikoa familia baten benetako basurarekin eta aldea ikusi, nola dena nahastuta egunero poltsa bat betetzen duten zabortegi-errauskailura bidaltzeko oraingo sistemarekin eta nola atez ateko bilketarekin poltsatxoa ez den betetzen. Nabarmentzekoa partehartzea eta bildutakoen jarrera positiboa... oso negatiboa, orokorrean, Santa Barbaratik, Lizeagatik eta Lizarragatik azaldutako jende kopuru eskasa; dirudienez nahikoa dute ‘radiomakutoa’ eta Usurbilgo atez atekoaren inguruko bla, bla, bla.
Bi sistemak konparatuz, datu ekonomikoak aurkeztu zituzten. Eurotan neurtuta, atez atekoa garestiagoa da bilketari dagokionean. Anttoni Garayar, krisi ekologiko, ekonomiko eta, batez ere, sistematiko honetatik zerbait ikasi behar badugu, hori da, kostuak baloratzeko garaian, beste parametro batzuk hartu behar direla kontuan, hala nola, energia aurreztea eta lehengaiak birziklatzea eta konpostatzea, giza aberastasuna, gizatasuna, ikusmen eta entzumen aldetik arrasto ekologikoa, Udalaren autogestioa, herriaren estetika, eta abar. Eta ez soilik kostua eurotan. Orokorrean baloratuta, atez atekoaren abantailak ezinhobeak dira herritarrentzat eta ingurumenarentzat. ‘Negatiboa’: errauskailuarentzat hondamena dela, erregai gabe utziko baitu.
Aipatzen duzun datuei dagokienean, hau da, konparatuta atez atekoaren bidez bildutako materia organikoa eta Zumaiako bosgarren kontenedorean bildutakoa, esan behar da Hernanin atez atekoaren aurka daudenek orain dela hilabete datu horiek kaleratu ziztuztela egunkari honetan eta beste hainbatetan eta medio berdinen bidez aurre egin zitzaiela puntuz puntu; eta beraien erantzuna isiltasuna izan zela... Bakoitzak bere erara interpretatu dezala isiltasun hori.
Batzuen borondate eta arrazoitutako ekintza onen gainetik, beste batzuek eztabaida publikoak saihesten dituzte gainjarri nahian estrategia politikoak plataforma mediatikoen bidez... Anttoni, politikatik bizi ez garenok egin dezagun beste modu batera.
Azkenekoz, esaten duzunean: datu hauek eskuan ditugula eta sistema bakoitzaren alde onak eta txarrak zein diren erakutsi ondoren, galdetu herriari zer nahi duen. Bileretara azaltzen ez direnek ezezkoa bozkatuko lukete, atez atekoak ‘prentsa txarra’ duelako, ez delako hain erosoa eta alderdi demokratiko gehienak ez daudelako alde. Gaur egun dena nahastuta, kontrolik gabe eta nahi dugunean bota baldin badezakegu, zertarako aldatu?. Zer bozkatuko genuen, etxeko arroparekin, portaletik atera ere egin gabe, zakar poltsa espaloian uzten genuenean edo ibaira botatzen genuenean jakinarazi zigutenean zaborra botatzeko derrigorrezko
ordua 19:00etatik 22:00etara zela? Zer bozkatuko genuke Zubietako errauskailuak duen kostu ekonomikoaz eta osasun kostuaz ondo informatuta baldin bageunde?
Informazioa izateak indarra ematen du; falta denean edo manipulatzen denean, indartsu egiten zaio aurre ahulari eta ahul indartsuari; ahultasun demokratikoaren sintoma. Anttoni, utzi dezagun eredu hau beste batzuentzat, guk zurea behar dugu.