ERrumaniako emakumeen joanak eta etorriak, hau da, bizitza biltzen duen erakusketa jarri dute Biterin. Zeintzuk dira emakume hauek? Asko dira Donostialdean bizi diren ijitu errumaniarrak, tartean, Hernanin eta Astigarragan. Hauen bizimodua eta honaino nola heldu diren erakustea da erakusketaren helburuetako bat. Adriana Villalon da egilea, eta Donostiako Udalarekin eta San Telmo museoarekin elkarlanean osatu du erakusketa. Ikusgai egongo da Biterin, datorren larunbata bitartean.
10 panel, argazki eta
informazioarekin
10 panelek osatzen dute erakusketa. Argazkiak eta informazioa uztartzen dira guztietan; eta emakumeen arteko elkarrizketak eta esanak ere, biltzen dira bertan: tartean, txikitako bizitza, egindako edo bukatu gabeko ikasketak, etxeko lanak, anai-arreba txikiak zaintzen pasatako orduak... Emakume hauek bizitza aurrera nola atera duten erakutsi nahi da bertan.
Diskriminatuta, urte luzez
Rrom edo ijitu errumaniarrak Europako bazter guztietan bizi dira, batez ere, Europa erdialdean eta mendebaldean. Historikoki, diskriminazioa eta esklusioa jasan behar izan dituzte. Errumanian bertan, 1864ra arte, esklabotzan eta zortasunean bizi behar izan zuten. Nazi erregimen garaian pertsegitutako herrialdea izan ziren. Bigarren Mundu Gerra eta gero, dispertsio politikak ezarri zituen Errumaniako Gobernu komunistak, eta rrom herrialdea onartzeko pausuak eman zituzten; lan munduan barneratu zituzten, hori bai, beti ere, kulifikatu gabeko lanetara. Gerora, 1989an egindako trantsizio erreformak medio, lanik gabe geratu ziren asko eta asko, baldintza oso kaxkarretan. Jaioterria utzi eta herrialde eta bizi baldintza hobeen bila aldegin zuten askok. Hala iritsi ziren, Euskal Herrira.