IRITSI da lau urtean behingo gailurra. Bertsoaren olinpiadan azken eguna geratzen da, finala, hitzak josten abilena zein den jakiteko zita. Hitzaren jolasak hartuko du gaur protagonismoa leku askotan, jendetza joango baita zuzenean ikustera, Barakaldoko BECera; baina horrez gain, audientzia haundiak espero dira telebista bidez ere (ETBk zuzenean emango du finala). Audientzia haundieneko herrietan bat Hernani izango da, bertako bertsolari batek defendatu behar baitu txapela, Maialen Lujanbiok, hain zuzen ere, 2009an Andoni Egaña haundiari kendutakoa. Aurten ere askoren kinielatan hernaniarra da faborito, baina ez du nolanahiko koadrila txapelari begira. Iparraldeko bikote bat indarrean sartuko da: Amets Arzallus iaz buruz burukoa Lujanbiori jokatu ziona, eta Sustrai Colina, beti koska bat gora egiten ari den urruñarra. Hernaniko bertso eskolako bi jostun fin askoak ere hor izango dira, punturik korapilatuenak egiteko gai: Aitor Mendiluze eta Beñat Gaztelumendi. Durangarrak beste bi, BECeko entzuleentzat azalpen gutxi behar dutenak. Unai Iturriaga, aurten juxtu-juxtu finalera sartu dena, baina denetan beteranoena, bost finaletan kantatua, eta 2005ean Egañari txapela jokatu ziona buruz buru. Igor Elortza berriz, hiru finaletan kantatua, 2009koan egon ez zena, baina aurten oso maila onean iritsi dena. Zortzigarrena, goierritarra, Aitor Sarriegi, bi aldiz segidan finalean sartu dena, azken postuan izanagatik, eta aurten ere flakirik azaldu ez duena.
Saioa, bi zatitan
Txapelduna zein den 20:00ak aldera jakingo da. Bi saio izango dira hori erabakitzeko. 11:00etan hasiko da goizekoa, eta 16:00etan arratsaldekoa. Tartean, bazkaltzeko bi ordu inguru izango dira.
Colina, «aukera guztiak buruan ditut»
Colinak garbi esan zuen BECera ezer deskartatu gabe joango dela. «Nere helburua da BECen izango dudan bertso bakar bat ere alperrik galtzen ez uztea».
Beteranoena bera zela azpimarratu zuen Iturriagak: «finaleko zaharrena naiz, eta pozten naiz ez nabarmentzea asko. Orain dela 20 urteko finalean gazteena, gaur zaharrena. 1993an poz haundia neukan, eta 2013an ere bai».
Maialen Lujanbiok gozatu egin nahi luke, eta gozarazi. «Eguna gozatzea dut helburu, baina horretarako bertsotan ondo ari behar da. Horrez gain, badakigu hau lau urtean behingo zita garrantzitsua dela, eta nahi nuke bertsozaleak gozatzea hor sortuko den giro horretaz».
Elortzarentzat urte berezia da 2013a, berriz finalean sartzea lortu baitu. Baina durangarrak dioenez, 2013an gauza gehiagogatik ere bada berezia. «Asko aldatu dira gauzak 2009 hartatik. Oraingo krisia eta egoera politikoaren aldaketarik ez zen 2009an, eta horrek asko aldatzen du bertsogintza ere».
Gaztelumendi izango da gazteena aurten, eta berak dioenez bere belaunaldiaren ordezkari izan nahi du. «Eta pertsonalki aurten momentu onean harrapatu nau baina sentitzen naiz txapelketan saio gris samarrak atera zaizkidan bezala. Finalean eman nahi dut onena».
Mendiluzek funtsera jo du, bere asmoak azaltzean. «Bertsoak espero ditut. Testu hutsetik harago ulertuta. Ni neroni gehiagorako gai naizela uste dut, eta nere zatitxoa hobeto egiten saiatuko naiz».
Sarriegik asko dezake, eta hori eman nahi du BECen. «Nere helburua da, egin dezakedala pentsatzen dedana egitera iristea».
Arzallusek garbi dio, «Euskal Herriko zazpi ertzetatik etortzen da jendea hona, herri eta identitate festa batera. Herri izatetik gertuago egon nahian datorren jendea nahi nuke iluntzean etxera doanean grina hori auspotuta joatea. Txapela baino gehiago mugitzen nau horrek, hori da nere indarra».
43 bertsolari, 13 saio
Guztira 43 bertsolari izan dira txapelketan kantatu dutenak, eta 13 saiotan erabaki dira finalistak zein izango diren. Saio guztiak ia leporaino bete dira, eta antolatzaileak gustora dira jendeak emandako erantzunarekin.
Gaur ere ez dute faltako lanik antolatzaileek. 13.500 lagun izango dira BECen, horietatik 2.750 autobusetan joanda (Hernanitik bi). Bazkari txartelak 1.200 lagunek hartu dituzte, eta hartarako lekua prest dute, taberna eta guzti.
Haurtzaindegia ere bada, 3-9 urte, baina aurrez izena emandakoentzat.
BERTSOLARIAK
Maialen Lujanbio
Hernani, 1976
Aitor Mendiluze
Andoain, 1975
Beñat Gaztelumendi
Añorga, 1987
Amets Arzallus
Hendaia, 1983
Unai Iturriaga
Durango, 1974
Sustrai Colina
Urruña, 1982
Igor Elortza
Durango, 1975
Aitor Sarriegi
Beasain, 1976
EPAILEAK
Eneko Bidegain, Karlos Ibarguren, Martin
Aramendi, Nerea Bruño, Ekaitz Elorriaga, Mirari Azula eta Josu Telleria.
AURKEZLEAK
Joana Itzaina, Saroi Jauregi, Zuriñe Larritu eta Alaitz Rekondo
LANAK
Goiza-15 bertso
Ofiziotan, 8ko haundian
Ofiziotan, 8ko txikian
Puntua jarrita, 3 bertso
Ofiziotan, 6ko motzean
Kartzela, 3 bertso
ARRATSALDEA-10 BERTSO
Ofiziotan, 10eko txikian
Puntuka
Bakarka, 3 bertso
BURUZ BURU-10 BERTSO
Ofiziotan, 6ko motzean
Ofiziotan, 8ko txikian
Kartzela, hitza emanda
Kartzela, 3 bertso