«Bi mendixka egingo dira Karabel inguruan, eta horrek saihestuko du ura sartzea»

Babes Zibilak duen funtzioa edo egiten duzuen lana hitz gutxitan definitu beharko bazenu, nola azalduko zenuke?
Egiteko nagusia da herriko babesa edo larrialdi plana egitea. Aztertu herriak ze arrisku nagusi dituen, eta horren arabera larrialdi plana egin. Adibidez, larrialdi plan orokor bat dugu, eta bertan ageri dira Hernanik duen uholde arriskua, izotza eta gela dagoenean dauden arriskuak, arrisku kimikoa… Arrisku guztiak indentifika­tzean, plan edo prozedura zehatzagoak egiten dira, kasu bakoitzerako.

Uholde arriskua da plan orokor horretan identifikatuta duzuen arazoetako bat. Zerura eta Urumeara begira egiten dute lo herritar askok, batez ere, euri ugari emana dagoenean. Herna­niko udala, gainerako Udalekin, Diputazioarekin eta Eusko Jaurlaritzarekin pausuak ematen ari da. Uholdeen kontrako plana adostua duzue. Zertan da?
Berehala hastekoak dira lanean, Hernanin. Batetik, Ka­ra­bel­go zubia bota nahi dute. Orain bi edo hiru begi ditu. Egingo duten zubi berria oraingoa baino altuagoa izango da, eta garbia, hau da, hankarik gabea. Bi lezoi ere egingo dituzte, bi mendixka antzeko. Bidea mendixka gainetik joango da, eta auzoa itxia geratuko da; auzoa inguratuko dute lezoiek, eta horrek saihestuko du ura sartzea. Hala ere, horrek badu arazo bat. Ura ezin bada sartu, atera ere ez. Eta euri asko egiten duenean zer? Tanque de tormentas dei­tzen dena egingo dute. Ura bertan jasoko da, beste nonbaitera eramateko. Bestalde, Zubipe parean isla antzeko bat dago. Ho­rrek ere kapazitatea kentzen dio Urumeari eta beraz, ken­tze­ko asmoa dute. Errugbi zelaian eta Zubipen ere sartzen da ura, baina hor ezin da ezer egin, horiek uholde lurrak baitira. Ibaia asko igo­tzen denean, nonbaiten ate­ra behar du, eta helburua da, arazo gehien emango di­tuen tokietan ez ateratzea, hau da, Karabelen eta Portun. Esan beharra dago baita ere, Lan­dare urak har­tzen duenean, askotan, ez dela izaten Uru­mea atera delako. Lan­daren ba­dago beste erreka txi­ki bat, eta horrek egiten du gainezka. Urumea ibaia baino kota baxuagoan dago eta askotan, hortik sartzen da ura.

Azken uholdeak urtarrilean izan ziren. Balorazioa egin al duzue?
Zenbaterainoko kalteak izan ziren? Nahiko xuabea izan zen. Ura ez zen auzoetan atera, eta ezta industriguneetan ere; Landa­ren eta Zubipen bakarrik. Uda­­lak seguru bat du, eta bi zelaietako garbitze lanak, se­gu­ruaren kon­tura joango dira. Ai­patzekoa da gainera, aurten, uholdeei aurre hartuta, protokolo bat landu zela Kirol­de­gian, ura bere onera etorri be­zain pronto, garbiketekin hasteko. Beraz, berehala hasi zi­ren garbiketa lanekin, eta guk dakigunez, bi klubak oso gustura daude egindako lanarekin.

Enpresa kimiko arriskutsuak ere baditu Hernanik. Urtero egiten duzue larrialdi kimikoen simulakroa. Beste neurriren bat hartzen al da?
Bai, Elektrokimika eta Ar­ke­ma dira enpresa horiek. Sire­na simulakroa egin dugu aurten, ziurtatzeko entzun behar den lekuetan entzuten dela. Ereño­tzun panel luminoso bat ere jarri dugu aurten, eta hori ere probatu nahi genuen. Ereñotzun, apaizetxe parean dagoen semaforoan jarri da panela eta sirenak jotzen badu, semaforoa itxi egiten da, gorri jartzen da eta panela martxan jartzen da. Panelak abisatzen du bidea moztu egin dela arrisku kimikoa dagoelako eta hala, Goizueta edo Arano aldetik datozenak ez dira hortik pasako. Hutsune bat ikusten genuen; herritik Ere­ño­tzurako direkzioan bidea ixtea ez da arazoa, baina zerbait gertatuko balitz, zein pasako da beste aldera moztera? Ho­rregatik jarri dugu panela, horrek moztuko du. Sirena simu­lakroa egin genuenean, panelarena ere egin genuen, eta ondo piztu zen. Datorren urtera begira, simulakro po­tente bat egin nahi dugu, suhiltzaileekin, ertzaintzarekin, bi enpresa horiekin… Bestalde, enpresa horiek ere badute bere larrialdi plana, barrukoa, eta guk badugu horren kopia.

Zein dira zehazki Hernanik dituen arrisku kimiko horiek?
Batez ere, laino toxikoa esaten zaion hori da arriskutsua. Larrialdi kimikoren bat ba­litz, suposatzen da Kax­koraino ez litzatekeela iri­tsiko; horregatik sirena simulakroa egiten denean ez da herrigunean entzuten. Mar­gen haundi haundia emanda, Eli­zatxo ikastolaraino iritsiko li­tzateke, horraino iristen baita sirenaren hotsa. Baina kontuan izan behar da margena haundia dela. Eta gero, Ereñotzu aldean, semafororaino helduko li­tza­teke laino toxikoa, asko jota.

Larrialdi kimikoekin jarraituta, enpresa hauek behar dituzten materialak garraiatzerakoan ere, arriskua badago.
Bai, trenean eta karretera bi­dez iristen dira bi enpresa hauetara. Istripuren bat gertatuko balitz, badugu prozedura bat, eman beharreko pausuak zehazten dituena. Ha­siera ba­tean, inportanteena da zer egin behar den ondo jakitea. Udal­tzainek taula batzuk di­tuzte, eman beharreko pau­su guztiekin: zein datu bildu be­har dituzten; kamioiak edo tre­nak dituen etiketak identifikatzea; arriskua zein den ze­haztea; eta SOS deiakera dei­tzea, besteak beste. Hauei pa­sako diete bildutako informazio guztia, hala nola, non gertatu den, zein material daramaten, zein den arriskua… Udaltzainak ez dira istripu gunera bertara joango. Albo batetik hurbildu behar dute, 50 metroko margena utzita, eta haizearen norabidea kontrolatuta. Prismatikoak erabiliko dituzte egoera kontrolatzeko eta beti, kotxearen motorea itzaliko du­te. Euren betebeharra da eremua seinalizatzea, bidea moztu eta trafikoa desbideratzea, in­guruko biztanleei abisatzea…

Eguraldia medio, sortu daitezkeen arriskuetaz ere ohartarazten dituzue herritarrak. Zein izaten da prozesua?
Uholdeekin jarraitzen dugunaren antzekoa. Korreo edo SMS bidez jasotzen ditugu alertak. Egoera bakoitza baloratzen du­gu, alerta guztiak iristen zaizkigulako: elurra emana balego, zein kotatan, ha­izea dabilenean, zenbateko ufadak… eta horren arabera era­­bakitzen dugu zerbait egin edo ez.

Web orriak, sare sozialek… ere geroz eta gehiago erabiltzen dituzue abisu horiek emateko.
Bai, egia esan, geroz eta gehiago. Konturatu gara, uholdeen kontura, twitterren erabilera asko igo zela… jendeak kaso egiten dio, eta gero eta gehiago ari gara erabiltzen.

San Joanetan ere, hainbat gomendio ematen dituzue.
Prozedura batzuk baditugu bai: su artifizialetarako, sokamuturrerako, San Joan surako eta auzoetako suetarako ere bai… Aholkuak eta gomendioak izaten dira kasu hauetan.

Uholde arriskuaren aurrean, neurriak

Arriskua dagoenean, abisuak iris­ten zaizkigu Eusko Jaur­la­ritzako larrialdietako zu­zen­­da­ri­­tzatik. Korreo elektronikoak ja­­sotzen ditugu, eta abisua ho­ritik laranjara pasatzean, SMSak ere bidaltzen dizkigute Udaltzaingo Zuzendariari, Al­ka­teari eta niri. Lehenengo pau­sua izaten da parte hartu beharko luketen zerbitzuei abi­satzea. Bai propioak direnei, hau da, publikoei: udal­tzai­nei, zerbitzu publikokei, landazainari, kiroldegiari, On­gintzari... Eta baita ere, akaso par­te hartu beharko luketenei: FCC eta Goroldiri esaterako. Hurrengo lana izaten da errekaren maila kontrolatzea. Inter­net bidez egiten dugu kon­tro­le­ta­ko bat; Euskal­me­ten bitartez, Ere­ño­tzuko Aforo Es­tazioko da­tuak kontrolatzen di­tugu; 10 m­inuturo. Proze­du­ran azaltzen den moduan, ura 1,5 metrora iris­ten denean, prea­larman sar­tzen gara. Eta 1,8 iristen denean, alertan gaude. Kontrol hauei esker gauza ugari aurreikusi ditzakegu, esa­terako: gure prozeduran jarrita zegoen, ura 1,5 me­trora iristean, Karabelgo ko­txeak atera egin behar zirela. Pasa berri den uholde hauetan ikusi dugu 1,5ean Uru­meak oraindik ez duela gainezka egin, eta goizegi dela kotxeak ateratzeko. Uraren mailaren arabera erreka non atera den ere markatzen du­gu; esaterako, ura Fago­lla­g­an atera bada, erreka mo­­men­tu horretan zein mailatan zijoan kontrola­tzen da… Horrek etorkizunean lagunduko digu erabaki egokiak eta zehatzagoak hartzen. Herrian dauden zenbait pun­tu estrategiko ere kontrola­tzen ditugu. Horietako bat da Kara­belgo zelai gorriaren parean da­goena, errekaren bestaldean. Uru­­mea ondoko bara­tzak ere kon­trolatzen ditugu. Ben­tabe­rri­ko tunela (Etxebe­rri­koa) ere begiratzen dugu, hor be­re­hala sartzen baita ura. Lan­dazaina Ereñotzu aldera e­re bi­daltzen dugu...