Noiz da Zaharren Egoitzara edo Eguneko Zentrora joateko garaia? Zer egin daiteke adineko pertsona horrek zentrora joan nahi ez badu? Zenbat eta zeren arabera ordaintzen da? Etxea baldin baduzu, baina ez bada egokia, aukerarik ba al duzu apartamendu tutelatu bat lortzeko?
Halako zalantzak eta galderak argitu zituzten Inma Lopetegi eta Antton Aizkorreta Ongintzako langileek, otsailaren 15ean. Ongintzak eta Goiz Eguzki jubilatu etxeak hitzaldia antolatu zuten. Adinekoentzako bizilekuei buruz aritu ziren, hala nola, Zaharren Egoitza, apartamendu tutelatuak eta Eguneko Zentroari buruz.
Ongintzako langileek argi azaldu zuten, onena etxean bizitzea dela eta hori posible ez den kasuetarako daudela Zaharren Egoitza, eta horren aurretik, Eguneko Zentroa.
114 oheak, okupatuta
Gaur egun, 114 pertsona daude Zaharren Egoitzan eta ohe guztiak okupatuta daude. 111 plaza Gipuzkoako Foru Aldundiak kontzertatuta dira eta bere eskumena dira. Beste hirurak Udalaren esku daude. Berez, kasu bereziak dira eta helburua da, Diputazioak bere gain hartzea. Tramiteetan dabiltza. Hernaniko egoitzan sartzeko jendea zain dago, baina lekua badago, beste egoitzetan. Urgentzia izanez gero, aukera dago beste herri bateko egoitzan sartu eta gerora, leku aldaketa egiteko.
Hernaniko Zaharren Egoitzak hiru pisu ditu, eraikineko lehenengo hirurak. Pisu bakoitzerako arduradun bat dago.
Pertsona batek behar duen atentzio guztia
Medikua ere badago Zaharren Egoitzan. Osakidetzakoa da eta egunero joaten da 08:30etatik 12:00etara. Erizainak, berriz, 24 ordutan egoten dira. Horiez gain, psikologoa, gizarte laguntzailea, podologoa, fisioterapeuta… daude. Eta beste hainbat zerbitzu ere eskaintzen dira: farmazia, pelukeria… Ekintza ezberdinak ere egiten dituzte: gimnasia, bingoa... «Dena dago bertan, pertsona batek behar duen atentzio guztia», azaldu zuen Lopetegik. Adineko pertsona horri arropa garbitzen diote, dutxatu egiten dute, pixoihalak aldatzen dizkiote, zaindu egiten dute… «Hori bai, Ospitalera ez dugu laguntzen. Atetik kanpoko eginbeharrak gure eskumenetatik kanpo geratzen dira. Horrez gain, guk ezin dugu eman senideen kariñoa. Horregatik eskatzen diegu familiei ondo antolatzeko beraien artean eta txandaka hona etortzeko», gaineratu zuen.
Adinekoak bertara egokitzeko, 20 egun edo hilabete hartzen dituzte kontuan. Ondoren, psikologoak balorazioa egiten du. Adinekoaren gaitasunaren arabera, talde batera edo bestera bideratuko du.
Pentsioa minimoa denean, %85a ordaindu
Zaharren Egoitzan sartzeko, Diputazioak jartzen ditu baldintzak. Besteak beste, adineko horiek (65 urte edo gehiago), menpekotasunen bat edo ezintasunen bat izan behar dute. Horrez gain, gutxienez 2 urtez Hernanin erroldatuta egon behar dute.
Kostuari dagokionez, Diputazioak erabakitzen du pertsona bakoitzak zenbat ordaindu behar duen. Berez, kostua, 66 euro dira eguneko, hau da, 2.000 euro hilean. Dena dela, denek ezin dute hori ordaindu, horregatik Diputazioak aztertu egiten ditu bakoitzaren diru sarrerak eta ondasunak. «Pertsona horren pentsioa minimoa baldin bada, pentsio horren %85 bakarrik erabiliko du Diputazioak egoitza ordaintzeko eta %15a bere gastuetarako utziko dio. Pertsona horrek ezer ez daukan kasuan, Diputazioak ordainduko du. Zerbait aurreztua dutenek, berriz, berezko prezioa ordaindu beharko dute. Diputazioak ordainaraziko dio 3.000 eurorekin geratu arte. Handik aurrera, pentsioarekin hasiko da, %85 ordainduz», argitu zuen Lopetegik.
Eta hala jarraitu zuen: «Diputazioak errespetatzen ditu bi gauza: aurreztutako diruaren artetik 3.000 euro uztea eta etxebizitza bat dagoen kasuan, hori ez ukitzea. Beste guztia bai hartzen du: bigarren etxebizitza bat, lursailak… Diru asko daukanak ordaindu egin beharko du, Diputazioaren filosofia hori da. Denentzat atentzioa berdina da, diru gehiago izan edo gutxiago izan. Oraingoz horrela funtzionatzen du Gipuzkoan, Bizkaian etxebizitza ere kendu egiten dute».
Zer gertatzen da etxebizitza hori alokairuan jartzen denean? «Diru iturri bat gehiago bezala hartzen du kontuan Diputazioak. Etxea saltzen bada ere bai».
Etxe batean,
Udalaren babesarekin
Santa Maria Magdalena eraikinean, Udalak 12 apartamendu tutelatu dauzka, indibidualak. Horiek, etxe batek dituen zerbitzu guztiak dituzte: sukaldea, ohea, jantokia, komuna... eta bertan bizi diren adinekoak nahi dutenean sartu eta atera daitezke. «Beraz, adinekoek beharrak asetuta dituzte eta horrez gain, Udalaren babesa dute», azpimarratu zuen Lopetegik.
Jantokia izan arren, gehienak jantoki sozialera joaten dira. Garbiketa zerbitzua ere badute, eta emergentzietarako botoi bat. Apartamendu guztiak beteta daude. Jendea badago zain, baina 4-5 dira.
Pentsio alturik ez,
ez etxebizitzarik
Apartamendu tutelatuetan sartzeko, adinekoak autonomoa izan behar du eta gutxienez bi urtez Hernanin erroldatuta egon behar du.
Ezin du pentsio altua izan, ez etxebizitzarik, ez beste ondasunik. «Gero eta gehiago dira etxerik gabe dauden pertsona helduak eta horiei irtenbidea eman nahi zaie», azaldu zuen Lopetegik.
Prezioa, diru sarreraren arabera ezartzen du Udalak. Diru sarrera, ezarrita dagoen kopuru minimoa bada edo gehiago, %30 ordainduko du. Diru sarrerak txikiagoak badira, %20 edo %10 ordainduko du. Jantoki sozialean jaten dutenek, hori aparte ordaintzen dute. Eguneko 3,65 euro ordaintzen dute.
Apartamendu horiez gain, hiru gela dituzten etxeak dauzka Udalak; 5 etxe hain zuzen. Oraindik proiektua da, baina asmoa da etxe horietan elkarrekin bizitzen jartzea pertsona bat baino gehiago.