Tradizioak agintzen duen moduan, Kaldereroen hitzorduaren segidan Iñude eta Artzainen festa ospatuko da Hernaniko kaleetan. Igande goizeko 11:45tan aterako dira eta hogeigarren urtez Urumea ikastolak antolatuko du. 180 lagunek parte hartuko dute ekitaldi herrikoi horretan, eta ongi etorria emango diote Inauteriei. Parte hartzaile horietatik 48 dantzariak dira eta horien atzetik joango dira konpartsaren pertsonaje ezagun ugari. Horien artean, globeroak, piruleteroak, umezainak, barkileroak, alkatea, udal idazkaria, sendagileak, zapatariak, eta abar.
Txertoa jarri eta umea
bataiatu, egun berean
Pertsonaje eta dantzariak ateratzeaz gain, Hernaniko Musika Bandaren 40 bat musika jole arituko dira bazterrak alaitzen, beste hainbat danbor joleren laguntzarekin. Hernaniko kaleak zeharkatu dantzan eta kantuan, eta ondoren Gudarien plazan antzeztuko dute bataioa. Horixe izaten da ekitaldi nagusia (euria eginez gero Atsegindegin izango da). Bertan, iñudeek, sendagileen laguntzaz, euren haurrei txertoa jarri eta udaletxeko agintariei eskainiko dizkiete bataiatzeko.
Festa alaitzen duten kantuen artean aipagarrienak hauek dira: Iñudeen konpartsa, Kontradantza, Fandango eta arin arina edota Festarik biar bada. Kantu guztiak Raimundo Sarriegi konpositore haundiak sortu zituen, eta danbor joleen laguntza izaten du musikak. Festa honen bitartez, iñudeen laguntzaz menditik jaisten ziren artzainen limurkeria irudikatzen da, eta garaiko pertsonajeek konpartsa osatzen dute. Artzainak iñudeengana hurbiltzen dira eta azken horiek berriz, euren haurrak jaurtitzen dituzte airera, ondoren jaso eta artzainekin dantzan jarraitzeko.
Euskal Herriko hainbat lekutan, ohitura bera
Iñude eta artzainen festa tradizio haundiz bustia dago Euskal Herrian, eta herri ezberdinetan modu desberdinean ospatzen da. Iñauteriak gertu direla irudikatzen dute, eta festa eta parranda gertu daudela iragartzen dute.
Hernaniko desfileak, gainera, urtero jende gehiago erakartzen du eta ez bakarrik Hernaniko jendea. Beste herrietatik ere gerturatzen dira ikuskizunaz gozatzera.
Urteroko ibilbide bera,
eguraldiak laguntzen badu
Aurtengo ibilbidea urterokoa izango da, nahiz eta euriak aurreikusitako ezaugarriren bat baldintzatu lezakeen. Urumea ikastolaren Gay Mur eraikinean emango zaio hasiera, eta ondoren honako ibilbidea egingo dute: Sandiusterritik igaro, Elkano kaletik pasa eta Gudarien plazaraino. Gero Kardaberaz kaletik behera Plaza Berrira, eta ondoren Kale Nagusitik Zinkoeneara. Handik Txirrita kalea zeharkatuko dute Urbieta kaleraino eta Gudarien plazara itzuli ostean, Gay Murren emango zaio bukaera konpartsari, ekitaldi nagusiarekin.