Teknologia eta filosofia

'Asmakizun iraultzaile bat du­zu­nean, nori mesede egiten dion begiratu aurretik, adi egon kalte egiten dionak duen botereari'.

Ondo ezagutzen zuen Alberto Vazquez-Figueroa kazetari eta aben­­turazaleak ostrazismorako eta porrot pertsonalerako zi­go­­rra­ren irismena – gehiago ez ze­ne­an –; eta bizimodu eta tres­­na eraginkor, ekonomiko eta eko­lo­giko berri baten as­ma­­tzaile hun­kigarri eta inozo guz­­tien berri. Hauek zentzu hu­ma­nis­ta eta naturaltasun zi­biko han­di­a­go­arekin har­tu izan balira, ez li­rateke egon­­go per­tso­na eta mer­kan­tzien mu­gi­­kortasunerako tek­nologiak gaur egun (ikus­gai da­­goen) gerra komertzial glo­­balaren le­hen lerroan, zei­­nak errodajerako edo pro­pul­tsiorako sistema mo­to­­rearen ara­­bera, klima be­ro­ke­ta­rekin es­trategikoki lotzen di­tuz­ten. 

Enpresa batek merkatura ai­­retiko garraio-ibilgailu bat jaur­­­titzen badu banakako era­bi­­lerarako, oso prezio es­ku­ra­ga­­rrian eta prestazioetan, iris­ga­­­rritasunean, erosotasunean, den­­­bora aurreztean eta se­­gur­­ta­sunean, hegaldi ko­mer­tzia­le­n­ak baino askoz ere hobeak, zer ondorio berri izan­go lituzke ha­ren erabilera ma­si­fikatzeak in­gurumen-ku­tsa­duran, eskuz apar­katzeko az­piegituretan, bi­de­etan, hegaldi-kontroletan, eta abarretan? Ezin jakin, nire ustez.
Errepidera ateratzea bizi­tza­­rako erronka da egun, eta harremanik eza. Ez motorra elek­trikoa edo gasolinazkoa de­lako; inertziazko zentzu­ga­bekeriagatik, bereziki bere auto pribatua habitata edo 'hilkutxa' egiten duenarentzat. 

Arazoaren arrazoiari buruzko ikuspegia minimizatzean, on­do­rioak maximizatu dira. Ez­tabaidaren erdigunean jartzean le­her­keta-motorra du­en au­toa bai ala ez eta auto elek­tri­ko­aren, erregai-pilaren eta aba­rren al­ternatibak, desi­txu­ratu egiten da horrek guztiak eragiten dituen atmosfera asal­­duren eta muturreko al­da­­keta klimatologikoen diag­­nostikoa, espazio-txa­ta­rraren eta itsas hondoen erra­­dioaktibitate la­ten­tea. Mugikortasun indi­bi­­dua­­lizatuegia eta salgaien garraioa, artifizialki gehiegizkoa eta globalizatuegia. Zer zentzu dauka egunean milaka kamioi beren 12 metroko erremolke hutsarekin ibiltzeak, ehunka kilometro kutsatuz? 

Irtenbidea ez da teknologia optimizatzea, baizik eta bi­zi­tza modernora egokitzea fi­lo­so­­fia bat, koexistentziarako, kon­­tsumo eta mugikortasun arra­­zionalagorako, na­tu­ra­li­za­tu­a­goa eta, bereziki, bate­ra­tzai­le­a­go­a. Baita ondasun planetarioekin ere, merezi gabe, eskubidez pertsonok heredatzen ditugulako... jaiotzearen 'meritu' hutsagatik. 

Eskolatik ekonomia jasanga­­­rriaren aldeko kultura sor­tze­­ak, ondasunen ekoizpena be­­har globalaren neurrira ego­­kituz eta planetarekin eta be­re erresumekin ditugun egin­be­harrak betetzen heztuz, eskatzen du geldiaraztea, desibiltzea, txikiagotzea.

 Eragozpen handia baldin bada merkatuak hazkunde iraunkor baterako duen gogoa, haren gainetik, 'bizitza bi egun dira' aldeko predikua dago, inkontzientziaren mantra, gure izatearen arrazoia ezagutzea eragozten duena.