Azeriaren ezkutalekua

Nonbait izan behar eta Her­nanin jaio ninduten. Ez zen izan latitud eta longitud koordenaden arteko gurutzatze xinplea (nahikoa, bes­tal­de, bizitza errepikaezin bati hasiera emateko). Ez horixe.

Norbaitek sortua, norbaitek non­baitera ekarria, memorian gordetzen ditudan aztarna guztiak adierazten didate le­hen­dik detaile txikiena ere asmatuta, egina, osatua zegoen mundu batera iritxi berria nintzela. Hain zuzen, azeriaren ezkutalekura. 

Kaxkoa eta bere “baliabideak” (bizilagunak, haien aurpegi,ahots eta izenak, giroa, kaleak, kantoi bakoitza, txokoak- izan ziren nire existentziaren seaska, nire gizarteratzearen eskola.

Errusiar matrioshkaren gisa, ba­koitza hurrengoaren baitan, fa­milia, Kale Nagusia, Plaza Berri, Ti­loseta, Inmakulada… Hernani, finean. Non plus ultra. Hona nire erroak.

Geroztik, betikoa zirudien mun­­­du hark aldaketa ugari ezagutu zituen, hazkunde expantsio eta bar­ne berritze erritmoen aginduetara. Eskala historikoan geldo, eskala biografikoan ziztu bizian, desagertu ziren sukalderaino sar­tzen zitzaigun tranbia eta bere kanpai hotsa, plaza berriko ganadu kakak, tailerrak, inprentak, ogi labeak eta ikatz almazenak. Bizi­la­gunok –gero eta hiritarragoak- in­gu­rumena eta haren eustea arris­kuan jar zezaketen inpaktoen ga­rran­tziaz ohartu ginen. Kax­ko­tik kan­po ia dena zen berria; Kax­ko­ak, aldiz, bere zahar-berritzeari ekin zion.

Kaxkoak ez zuen bere nortasuna galdu. Eta Kaxkoarekin bat, azeriaren ezkutalekuak biziraun zuen. Gizarte ebolutibo hark bazuen zer zaindu.

Belaunaldiz belaunaldi, hernaniar anitz gogotik jardun dira auzoko bizi kalitatearen hobe­kun­tzan. Historiarekin konektatzen gaituen auzo bizitzaren garapenean; gune urbano eta bizilagun komunitatearen arteko be­sar­katze emankorra sustatzeko sortua eta zaindua izan den altxor historikoa taka-taka jorratuz. Aze­riaren ezkutalekua mantenduz.

Bertako bizilagunen auzoa izateaz gain, zerbait gehiago ba da Hernaniko Kaxkoa. Udale­rri­a­ren erreferente historikoa dugu, hernaniar guztiok batera­tzen gaituen esparru urbanoa. Hona, gure esku, mendez mende gure gisa hemen bizi nahi izan zutenek utzitakoa, eta gure atzetik –gure gisa haiek ere- agian hemen bizi nahiko dutenei, erantzukizunez, utzi behar dieguna: bizilagunek-historiak- kaleek-arkitekturak-etxeek-mis­te­rioak osatutako on­darea. Azeriaren ezkutalekua, alegia.

Otoi, kaxkotarren batek azalduko al lidake, mesedez, nola uztartu ditzakedan Hernaniko Kaxkoa eta, nazka, amorrua eta tristezia eragiten dizkidan zabor turismoa?

Luis Gorrotxategi Zigaran