1980ko maiatzaren 14a, Euskal Herriko mendizaletasunaren egun historikoa

1974an, Everest-era (Chomo­lungma), Euskal Herriko le­hen espedizioa egin arren, hainbat arrazoirengatik helburua ez zuten lortu. Baina 1980ean, (nahiz eta antolaketa 1979an hasi), beste espedizio bat eratu zen (Ramon Arrue, Xabier Erro, Ricardo Gallardo, Javier Garayoa, Emilio Hernando, Juan Ignacio Lorente, Kike de Pa­blos, Angel Rosen, Luis M.S. Olazagoitia, J. Urbieta, Felipe Uriarte eta Martin Zabaleta Larburuk eratuta) helburua bera zelarik, Everesteko gailurrera heltzea.
Espedizio kideen artean hainbat saiakera egin ondoren, 1980ko maiatzaren 14an, Pasang Temba sherpa eta hernaniarra den Martin Za­ba­leta Larburuk, planetako tontorrik garaienera iristea lortu zuten (Everestera igo­tzen zuen lehen euskalduna bihurtuz).
“Gora Euskadi Askatuta” (Euskal Herri librea eta ingurugiro-naturarekin bat egiteko nahia) oihupean, Marti­nek gailurrean ikurrina (gure nazioaren ikurra) jartzea lor­tu zuen albistea Hernanin az­kar zabaldu zen. Batez ere, be­re familian, bazkidea zen Mendi Gain Elkartean (Mendi eta Kultur Elkartea) eta Euskal Herri osoan.
Ekainaren 2an, espedizioko kideak Bilbora iritsi zirenean, Martin Zabaleta, bere familiarekin eta bere lagun batzuekin, berehala Herna­nirantz abiatu zen.
Egun ahaztezina izan zen mendizale honen harrera: Zinko-Eneatik hasi eta Gu­dari Enparantzaraino “paseoa”. Kaleak eta enparantza jen­dez gainezka, musika ban­dak, dantzariak, txistulariak eta Incansables Txaran­gak lagundurik.
Udaletxean, jende askoren artean, alkatea zen Juan Jose Uria (Hernaniko Urrezko in­tsignia eman ziona) eta Telesforo Monzon (bere aurkako atxiloketa agindua edu­ki arren, ez zuen gertakari hau galdu nahi izan) zeuden.
Gaur, maiatzaren 14a, gertakari historiko honetatik 35 urte betetzen dira. Ziur asko, zuretzat Martin, hura pasatu eta gaur egun antolatzen di­ren espedizio gehienei buruzko beste kontzeptu bat edukiko duzu. Baina, Hernaniko eta Euskal Herriko memoria historikoaren parte denez, gertaera hau ezagutu eta gorde behar dugu.