Zertara dator hau? Galdera ulergarria da. Erantzuna da, 2014garren urtean gaudela eta beldur garela ez ote garen entzuten hasiko, Hernaniren milurtekoa betetzen dela eta abar…
Gauza da, badagoela Erdi Aroko dokumentu bat 1014 urtekoa. Bertan aipatzen da Antiguoko San Sebastian monastegiaren fundazioa, Hernaniko bailararen mugan: latinez in finibus Ernani ad litus maris monasterium quod dicitur Sancti Sebastián. Lehenik eta behin esan, dokumentu hori faltsifikazioa dela. Aztertu duten historialarien esanetan, dexente beranduago idatzi zen (1150 urte inguruan) eta helburua zen Nafarroako elizaren interes ekonomiko batzuk justifikatzea.
Hala ere, dokumentu horrek garrantzi historiko handia du, azken finean, faltsifikazio batek sinesgarria izateko errealitatearen nolabaiteko islada izan behar duelako. Adierazten digu XI. mendearen bueltan bazegoela bailara edo leku bat – kontuz! ez herri bat, ez hiribildua- dagoeneko Hernani izena zuena.
Beti da ona gure historia hobeto ezagutzea, hori bai, modu zientifikoan eta mitifikaziorik gabe.