Ikusteko ordua da

Egia esango dut, ez naiz ez per­tsona jakintsuena eta agian ezta ho­be­re­na ere, halako gaia taxuz tra­ta­tzeko, baina bertan esan nuen moduan, agian hori da askok egin behar dugun ari­ke­ta edota ahalegina: gori-gorian dagoen arazo sozial hau, egun bakar batean ikusarazi be­harreko gauza baino, gure egunerokotasunean tratatu, jo­rra­tu eta bilatu; eta egiten di­tu­gun (ditudan) jarrera to­xi­ko­ak aztertu, gure eta gure in­gu­ru­ko­en artean kontzientzia aldakor bat sortzeko, gurea da-eta, hau guz­tiz aldatu eta konpontzeko ze­re­gi­na, eta bai, gizonezkoez ari naiz  batik bat. Gure ezja­kin­ta­sun eta ez-ikusteak ekarritako ondorioengatik.

Gauzak horrela, goazen ma­mi­­ra. Galdetuko banizue indar­ke­ria tratatzen duen fik­zio­rik ikusi duzuen azken al­di­an, erantzuna baiezkoa izan­go litzateke? Askok agian, ez duzue gogoan izango edo kos­ta­ko zaizue hala den jakitea. Bai­na badira azken urteotan hain­bat telesail, arazo hau tra­ta­tu edota beraien istorioan bar­ne­ratua izan dutenak. 13 reasons why, You, Jessica Jo­nes, The fall, Top of the lake, Vis a vis, One Mississippi, Las chicas del cable edota Sweet/Vicious produkzioetan, maila ez­ber­di­ne­ta­ko indarkeria pairatutako pro­ta­go­nis­tek honi nola aurre egin behar zioten ikusteko au­ke­ra genuen. Kasu bakoitza ez­ber­dina bada ere, errealitate horrek da­kar­tzan arazoak aurkezten zizkiguten fikzioak dira.

Hemengo artikulu batean aipa­tutako Netflixeko Creedme (Unbelievable) telesailak ere, bere lehen atalean modu oso gor­din batean eramaten gintuen neska gazte batek jasandako bor­txa­ketaren ostean eginiko sa­la­ke­tan jasan beharreko oi­na­ze­al­di administratibo eta mesfidantza polizialetik bar­ne. Gerora, telesail horrek break aukera ematen zuen ikusteko, ikertzaile berrien es­ku­tik, gertatutakoaren eta beste hainbat kasuren era­so­tzai­lea­ nola harrapatzen zuten.

Zer esan Big Little Lies, HBO zerbitzuko miniserie mul­ti­­­­pre­­­­mia­­­tu­ak aurkezten zi­gun beste arazo aski eza­gun bati buruz. AEBtako auzo erre­­­­si­­­­den­­­­tzial idiliko horietako ba­­­tek ematen zigun itxura per­fek­­­tua­ren atzean, denon itsu­ta­­­su­­na­­ren aurrean gertatzen di­ren biolentzia kasu eta gertakariak azaleratzen zituen. Etxeko ate atzean, isil­pe­an gertatzen diren su­fri­men­du­ek dakarten espiral negatibo amaigabeak ekar ditzakeen on­do­rioak.

Edo ITV kate ingelesaren Liar, gurean HBOren eskutik; zita perfektu baten ostean, ira­kas­le den Laurak Andrew medikua salatuko du bortxatua izan delakoan. Biktimizazioa jo­rra­tze­an baino, bi aldeek du­ten jarreran zentratzen den te­le­sai­la dugu. Egia zein den ja­ki­te­ko kapituluz kapitulu saltoka ibi­li­ko dena, gertakarien gauera eta ikerketaren artean. Gure gi­zar­te­an gertatzen diren aurreiritzi eta gaizki egiteak palestrara atera nahi dituen telesaila dugu, gure pentsatzeko modu batzuen kri­ti­ka bihurtuz.

Eta zer esan The Hand­maid’s Tale bezelako distopiaz. Ezi­nez­koa iruditzen zaigu kupula mi­li­tar eta erlijioso batek estatu kolpe bat eman ostean eta ugalkortasun arazoak direla medio, haur­dun geratu daitezkeen ema­ku­me­ak esklabutzat har­tu eta giza inkubadoratzat tra­ta­tzea, ezta...? Infernu hori bizitzea nolakoa izango litza­te­keen tratatzeko ausardia duen tele­sail indartsu nahiz krudela. Ta­mal­ga­rria da gaur egungo deriba so­zio­po­li­ti­koa ikusirik, zientzia fik­zio bezala sortutako liburuen adap­ta­zioek egi bihurtzeko du­ten gertutasun edo aukera...

Azkenik, Maltratadas te­le­sail argentinar antologikoa aipatu nahiko nuke, tamalez gu­rean ikusteko zaila bada ere, interneteko gune piratak eza­gu­tzen dituztenentzat ez, beste guztientzat. 13 ka­pitulu bikainetan gertatzen di­­ren egoera eta indarkeria kasu ezberdinak jorratzen zi­tuen. 2011 urtekoa dugun te­le­sail honen gidoilari bat den Es­ther Feldmanek, telesail ho­ne­kin lortu nahi zutena azaltzeko esan zuenarekin bukatu nahiko nuke artikulu hau: «Kontua da ­ klixe batzuk baztertzea eta pentsatzeari uztea genero indarkeria baliabide gutxiko emakume bat jotzen duen gizon mozkor baten emaitza baino ez dela. Mundu mailako arazo bat da, ertz asko hartzen dituena (…); estalita dagoena agerian uzteko aztarrika hastean, konturatzen zara denok uste duguna baino ohikoagoa dela». Beraz, hasi gaitezen danok pala hartuta, zulatzen.