Iaz Amaiurren mendeurrena gogoratzeko Jardunaldi-Kongresua antolatu zuten Nabarraldek eta Hernani Errotzenek. Aurten, berriz, «Hernaniko jendartean, baina Gipuzkoan eta Euskal Herrian ere bai, tira-bira batzuk sortu dira armarriaren kontuarekin. Hernanin, Astigarragan eta Lasarten, besteak beste, Gipuzkoako armarri zaharra jarrita daukagu leku publikoetan». Horri helduko diote gaurko jardunaldian.
Ikertzaile asko izan dira gaiaren inguruan euren lanak, hausnarketak eta ondorioak taxutu dituztenak. Aipagarriak dira Gipuzkoarren artean Serapio Muxika, Esteban Garibay, Nikolas Soraluze eta garaikide den Rosa Ayerbe, esaterako. Beste hainbat euskaldunek ere arakatu dute armarriaren inguruan; baita espainiar batzuek ere, Pedro de Salazar y Mendoza historialariak adibidez.
Hala ere, «badira beste hainbat, jatorri eta ideologia askotarikoak, armarriaren sinboloetan Gipuzkoaren historia desitxuratzeko abagunea ikusi dutenak. Herri honen erroak dituen iruditeria ezkutatzen saiatu direnak, eta Espainiako Inperioak erantsitako legenda eta elezahar iraingarrietan 'bazka' aurkitu dutenak. Hamaika liburu eta prentsa artikulu ikusi ditugu ondo babestutako erakundeen eskutik».
Sinbolo batek, bere esanahia adierazten du. Herria, lurraldea, erakunde bat, komunitatea, haiek irudikatzen dituzten sinboloetan definitzen da. Gipuzkoako armarriak, lurralde historiko honen existentzia adierazten du. Entitatea eta errealitatea ematen dio. Armarri batek hitz egiten du, zerbait kontatzen du beti: bere edukia, jatorria, bilakaera, garai ezberdinetan bizi izan dituen aldaketak eta abar. Izan ere, Gipuzkoako armarria ez da beti berdina izan, eta bere bilakaerak edo eraldaketak jakin-min haundia pizten du. Aurretik zigiluak eta beste armarri batzuk izan arren (Enrike IV.a erregearen esku hartzearekin 1466ko otsailaren 16an eraldatu zena, adibidez), gehien ezagutzen duguna da Gaztelako erreginak 1513ko otsailaren 28an emandakoa. Gaur, Biterin, horiek denak aztertuko dira.
EGITARAUA
09:15-09:45 Akreditazioak
09:45-10:00 Irekiera
Kantaldia: Aingeru Gorrotxategi
Agurra: Xabier Lertxundi Hernaniko alkatea
10:00-11:30 Ponentziak
10:00-10:30 Anjel Rekalde: sinbologia, kontakizuna eta historia
10:30-11:00 Jose Luis Orella: Régimen Municipal en Gipuzkoa
11:00-11:30 Patxi Olabarria: Antzuolako armarriaren aldaketa prozesutik Gipuzkoako armarrira
11:30-12:00 Atsedenaldia
12:00-13:30 Mahai-ingurua: Ikurrak eta nortasuna
Parte hartzaileak: Gipuzkoan herriko ikurren inguruan izandako eztabaida-prozesuetako eragileak (Oñati, Zizurkil, Bergara…)
Gaia: Gure herriaren eta herrietako nortasuna eraikitzen duten hain ikur (toponimia, kale izendegia, patroiak, ereserkiak…) izango dira hizpide
13:30-13:45 Sintesia eta ondorioak
14:30 Bazkaria