Murtzian, hiriburuan jaio zen Álvaro Valera Belmonte orain 29 urte. Urtebete baino gehixeago daramaki Euskal Herrian, eta urtebeteren bueltan Hernanin, Santa Barbara auzoan. «Mendira joatea gustatzen zait, eta eskalatzea. Eta jendea ezagutzea», dio. Horrek guztiak lagundu dio, hain zuzen, euskara ikasten, hain denbora gutxian, eta hain ondo!
Nolatan etorri zinen Euskal Herrira? Noiz?
Ekonomika ikasi nuen, eta lan bila ari nintzen eta ez nuen ezer aurkitzen. Horregatik, ez neukanez lanik, joan nintzen Pirinioetara eski estazio batera, lan egitera, eskiatzera… Pixka bat ondo pasatzera. Egoteko supermerkatu batean, nahiago nuen kanpora joan. Han ezagutu nuen lagun bat. Bere anaiak lan egiten zuen hemengo enpresa batean, eta etorri nintzenean behin bisita bat egitera, utzi nuen curriculuma enpresan. Eta urte bat eta gero deitu zidaten lan egiteko kontulari bezala. Berez zen nire lehenengo aukera lan egiteko nire ikasketekin lotuta. Horregatik etorri nintzen, lan egitera.
Ordurako bazenekien euskaraz?
Ezer ez. Beno, hitz batzuk: kaixo, egun on… Gutxi-gehiago. Hemengo lagunak neuzkanez, gauza batzuk bai.
Eski estazioan hasi zinen euskara ezaguten?
Ez eski estazioan bertan, baina bai, zen hemengo nire lagunarekin. Ez zen lehenengo-lehenengoa. Baina hemengo pertsona batekin harremana edukitzeak eragin zuen. Berez, gure harremana erdaraz zen. Baita ere, musika pixka bat euskaraz entzuten nuen. Kortatu.
Ikasi, hortaz, hemen egin duzu?
Duela urte bat hasi nintzen ikasten. Iritsi nintzen 2018ko apirilean eta hasi nintzen euskaltegian urrian. Baina esan behar da nire ingurua euskalduna dela. Eta gainera, erraztasuna daukat hizkuntzekin.
«Denok daukagu azentua, eta nire ustez hori oso aberatsa da»
Gauza bat da euskaltegian ikastea, eta bestea, euskaldunen artean murgiltzea… Laguntzen dute euskaldunek?
Nik eskertu behar diot nire inguruari. Nire lagunak hasieratik saiatu dira nirekin harremana euskaraz edukitzen. Nik ez daukat lotsarik hitz egiteko hizkuntza batean, ez dudana ondo menderatzen. Orduan, hasieratik beti saiatu naiz gauzak esaten, badakidana erabiltzen. Eta berez, hizkuntza bat horrela ikasten da, ezta?
Zer izan da zailena?
Nik ikasi nituen frantsesa eta ingelesa institutuan, denok bezala ia-ia. Euskara berez oso desberdina da beste hizkuntzen ondoan. Hasieran kostatu zitzaidan pixka bat. Deklinabideak bukaeran izatea niretzat ez zen normala hizkuntza batean. Nik ikasi nituen hizkuntzak izan dira erdarazko forma berdinekoek. Orduan, bukaeran jartzea lagun-ekin, etxe-ra… niretzat zaila zen. Hori izan da zailena, eta aditz-laguntzaileak. Hasieran ez da erraza. Nor-nori-nork… Baina nire ustez oso ondo moldatu naiz. Nik banekien niretzat hizkuntzak errazak zirela. Baina ez naizenez Espainiatik kanpo bizi denbora nahikoa beste hizkuntza bat menderatzeko eta egunero hitz egiteko eta erabiltzeko, horregatik ez nuen beste hizkuntza bat hain azkar menderatu.
Ingelesarekin hobeto moldatzen zara?
Orain euskara irabazten ari da! Baina denbora gelditzen zait. Agian, hitz egiteko, euskararekin hobeto, soltura gehiago daukat. Baina ulertzeko, batez ere, irakurtzean… Adibidez, Kronika hartzen dudanean, kostatzen zait pixka bat. Pentsatu behar dut. Ingelesezko egunkari bat, euskarazkoa baino errazagoa da nire ustez. Baina hitz egiteko, seguru asko, euskararekin hobeto. Egunero hitz egiten dudalako.
Murtziar lagun bat ere egin omen zenuen hemen, eta euskaraz aritu zineten…
Bai! Lagun batek aurkeztu zidan Donostian, eta hitz egin genuen euskaraz. Eta lagunak esaten zuen: zein polita, bi murtziar elkarrekin euskaraz hitz egitea!
Eta arraroa, ezta?
Ez. Euskaldun berri batekin euskaltegian bezala!
Euskara eta euskalkiak, gaztelaniaz ere nork bere azentua… Horren aldekoa zara?
Jendeak hemen esaten dit nire erdara ez dela ulertzen. Baina haien euskara da nahi duten bezalakoa! Denok daukagu azentua, eta nire ustez hori oso aberatsa da. Hasieran, hona iritsi nintzenean, hemengo jendearekin ulertzea kostatu zitzaidan. Zuek diozue Gipuzkoan nahiko batuan hitz egiten dela, baina kanpotarrontzat edo euskaraz hitz egiten ez dugunontzat zaila da. Niretzat, hemengo euskara eta nire probintziako erdararekin, ia-ia, antzekoa gertatzen da; bakoitzak hitz egiten du nahi duen bezala!
Gaur Euskararen Eguna da. Arraroa egiten zaizu?
Iritsi nintzenean Hernanira, lehenago Donostian bizi nintzen, Euskararen Eguna zen justu. Arraroa? Hemengo ospakizuna da. Normala da hemen. Iaz grazia egin zidan udaletxean Konstituzio Eguna aldatu zela Euskararen Egunarengatik. Hemengo historiari begira, ulertzen dut.
Orain zein mailatan ari zara ikasten? Zein duzu helburua?
Hasieran, nire helburua zen lagunekin hitz egitea, kalean hitz egitea. Baina nire ustez hori lortu dut. A1 maila egin nuen eta aurten B2 mailan nago. Hasieran kostatu zitzaidan pixka bat baina, orain, hobeto. Baina orain ikasten ari naizena ez da ia-ia kalean erabiltzen. Adibidez, egunkaria irakurtzen dugu, irratia entzuten dugu… Eta beste maila bat da. Saltoa oso handia izan da. Esan nahi dut kurtso honetako gauzak ez direla kalean ikasten. Orduan, ez dut hain azkar ikasiko. Orain ikasi egin behar da! Ez da nahikoa kalean aritzearekin. Ikasi behar da etxean! Baina ezin dut aurkeztu azterketa egitera, HABEko burokraziagatik ezin delako mailarik saltatu, eta beraz, presarik gabe ari naiz. Oraindik ez dut titulurik behar.