Txosten mardula osatu du Ikertalde aholkularitza taldeak, Hernaniko Udalarekin elkarlanean, herriko merkataritzaren inguruan. Sektorearen diagnosia egin, eta emaitzetatik abiatuta, Merkataritza Biziberritzeko Plana osatu du.
Hainbat ekintza proposatu ditu bertan, «tokiko ekonomia indartsu bat garatu eta mantentzeko helburuarekin, baina bertako baloreak mantenduz».
«Hernanin, kanpora doan gastua ez da hain altua, baina aldiz, kanpotik datorrena oso exkaxa da»
Aurreko astean aurkeztu zuten plana Ikertaldek eta Udalak, herritarren aurrean. «Aspalditik datorren eskaera bati erantzuteko» egin dute plana, Xabier Lertxundi alkateak eta Patxi Ibarguren merkataritza zinegotziak azaldu zutenez: «biziberritzeko saiakera bat da. Egia da, faktore batzuk ez daudela gure esku; merkatal gune haundiak edota internet bidezko erosketen igoera. Baina plan estrategiko honekin, benetan uste dugu erosketa ohiturak aldatuko ditugula. Orain arte, hobekuntza txikiak egin diren arren, ez da helburua lortu; baina garbi daukagu, ez dugula etsiko».
Erosketa ohiturak aldatzeko bidea hartzeko, Hernaniko merkataritzaren egoera aztertu du Ikertaldek, aurrena: web orrian jasotako ekarpenak, eragileekin elkarrizketak, herritar eta establezimenduei galdeketak, udal teknikariekin bilerak, foroak... Eta horiekin, diagnosia osatu dute: «egoera, orokorrean, ez da ona; bereziki, erosketa ohituren aldaketak eraginda», azaldu zuten Ikertaldeko Gorka Goikoetxeak eta Elena Eizagirrek.
Eta zenbait datu eman zituzten, horren bueltan: «hernaniarrek, %77,3a herrian bertan gastatzen dute, eta %22,7a doa kanpora. Baina hori asko aldatzen da adinaren arabera (gazteek asko gastatzen dute kanpoan, eta hor dago erronketako bat), eta denda motaren arabera (zerbitzu, elikadura eta ostalaritzakoak herrian bertan gehiago, baina arropa edota etxerako gauzak kanpoan)».
Kanpora doan gastu osotik, %50,5a bideratzen da merkatal zentro haundietara; %26,4a Donostiara; eta %16,9a internetera: «azkeneko urtean, hernaniarren erdiak erosi du zerbait internet bidez. Adinaren arabera da, baina 65 urtetik gorakoen artean ere, %13,2ak egin du erosketarik. Ez dira soilik gazteak, beraz. Batazbeste, biztanleko 627 eurokoa da interneten egindako gastua, urtebetean».
Datuak ikusita, Ikertaldeko aholkulariek azaldu dute: «Hernanin, kanpora doan gastua ez da hain altua; baina aldiz, kanpokoak hemen gastatzera erakartzeko gaitasuna oso exkaxa da, %2,6koa». Ostalaritzak sufritu du gutxiago, merkataritzak baino; eta Hernaniren kasuan, gainera, gorakada txiki bat ere izan du, azkeneko 10 urteotan.
Konfiantzazko tratua, herriko komertzioetan gehien baloratzen dena
Herriko komertzioen hernaniarrek duten iritzia ere eskatu du Ikertaldek, eta 10 puntutik 8,1eko balorazioa eman diote. bezeroarekiko konfiantzazko tratua izan da alderdi baloratuena, eta asko eskertzen dituzte, baita ere, norberak nahi duen hizkuntzan egiteko aukera, ordutegia, eta produktuaren kalitatea. «Beherapenak eta prezioak dira balorazio gutxienekoak, beti nahi dugulako merkeago eta merkeago jartzea», azaldu dute.
Zentzu horretan, Mertxe Jimenezek, Berriak elkarteko ordezkariak, adierazi du jendea kanpora joaten dela erosketak egitera «herrikoa begiratu baino lehen, bertakoa garestiagoa dela uste dutelako».
Bezeroa erdigunean jarrita, ?slow? modeloa sustatu
Diagnosiak emandako xehetasunetatik abiatuz, osatu du ekintza plana Ikertaldek. Helburua da tokiko ekonomia eta merkataritza eskaintza mantendu eta garatzea, herriko bizilagunentzat erreferente izan dadin; baina betiere Hernaniko balioei lotutako ekonomia sustatuz.
Eta horretarako, bezeroa merkataritza sistemaren erdigunean jarrita, slow modeloko merkataritza sustatzea proposatu dute: kontsumo lasaia egitea, erosketak eta bizitza era desberdinarekin, abiadura murriztuz baina teknologia alde batera utzi gabe.
Sei ardatz, eta proposamen zehatzak bakoitzean
Bezeroa erdigunean jarrita, beraz, sei ardatz nagusi planteatu ditu Merkataritza Biziberritzeko Planak: hirigunea, merkataritza sektorea bera, erosketa esperientzia, komunitatea, proiektu singularrak, eta gobernantza. Eta bakoitzean, proposamen zehatzak egin dituzte, sektorearen garapenean eta indartzean eragiteko.
Hiriguneko esku hartzeari dagokionez, bilatu nahi dute «kalitatezko hiri esparrua» eskaintzea, kontsumitzailearentzat «atsegina eta erakargarria» izan dadin, pasealdia, egonaldia eta erosketa esperientzia. Horretarako proposatu dute, besteak beste, lokal hutsen errolda berrikusi eta mantenua egitea; ibilgailuen trafikoa berrantolatu eta aparkaleku gehiago jartzea, irisgarritasuna haunditzeko; Plazako eta Plaza Berriko egokitasuna aztertu eta «eremu adeitsu eta atseginak sortzea», altzari bereziak jarriz, adibidez.
Merkataritza sektoreari dagokionez, berriz, aipatu dute teknologia eta elementu digitalei buruzko formakuntza egitea; altzariak berritzea; aldaketei aurre egiteko entrenamendu exekutiboa gauzatzea; eskoletan rol jokoak egitea, komertzioen egoerarekin sentsibilizatuz; kontsumo arduratsuaren kanpainak burutzea; edota bezeroaren arreta bulegoa martxan jartzea.
Erosketa esperientzia lantzeko, proposatu dute kalean doako wifi gune bat sortzea, Plazan adibidez; eguzki-energia bidezko mugikor kargagailuak jartzea; Kale Nagusia smart kale bilakatzea, energia eraginkortasuna, oinezko eta bezeroen kopurua, hondakinen tratamendua... neurtu eta jarraituko duen sistema batekin; Hernani Slow marka diseinatzea; eta posizionamendu digitala lantzea.
Komunitatearen inguruan, proposatu dute bezeroen datuak bildu eta aztertzea; erakunde, elkarte eta taldeekin akordioak bilatzea; Hernani Slow azoka egitea; edota Hernani Cittaslow hiri mantsoen sarean sartzea, besteak beste.
?Slow? modeloa sustatzea proposatu dute, eta horretarako, erosketa esperientzia «atseginagoa eta erakargarriagoa» egitea: altzari bereziak, doako wifia eta mugikor kargagailuak kalean, ?smart kalea?...
URU moneta lokala (Urumeari erreferentzia eginez) sortzea edota Bir-Jantzi ekonomia zirkularreko ekimena abiaraztea, dira proiektu singularretako batzuk; eta Udalak lidergotza hartzeari buruzkoak, gobernantza ardatzekoak.
Proposamen guztien xehetasunak eta Ikertalderen txosten osoa, ikusgai daude interneten: www.kronika.eus.