«Helburua ez da neskaz mozorrotzea, gona janztea baizik»

EGILEA: ANDREA ISASA FERNÁNDEZ

Astearte honetarako egin da gona janz­teko deialdia. Maite Larburu her­na­niar musikariaren letretako bat ain­tzat hartuta, ide­ia da koadrila egunean baz­ka­rira eta fes­ta girora animatzen di­re­nek gona eramatea. Xabi Ormazabalen bururapena izan da eta aurrera eraman du Aritz Arrondoren laguntzarekin. Hasieratik azpimarratu nahi izan dute pro­­po­sa­menaren oinarria ondo pasa­tzea dela, batik bat. Ho­rretaz gain, tela za­­tiaren atzean ba­lore sinboliko haundia duen ekime­ne­an parte hartzen dutela kontziente izatea garrantzitsua de­la helarazi dute ?Jantzi Gona?-ko sortzaileek.

Ideia bururatu bezain pronto, Or­mazabal eta Arrondok SUTUko bilera ba­tean proposatu eta bururapena au­rrera eramatea erabaki zuten. Bestalde, zi­ta eka­inaren 25erako den arren, ondo jo­a­nez gero, ekimena hu­rrengo ur­te­etan egi­tea ere pentsatu da. Hain justu, ko­adrila egu­­neko bluxaz gain, go­na janz­tea sin­bolo bihurtu daitekeela an­tze­man dute.

Deialdi irekia da, adin guztietarako zuzendutakoa

Ekimena ume txiki, gazte, zein heldu­entzat dago zuzenduta, mutil eta neska edo emakume eta gizonen arteko be­reizketarik egin gabe. Gainera, ez da ko­­a­­­dri­­la eguneko bazkarira gerturatzen di­­­renentzat bakarrik. Alderantziz, aste­ar­­tean San Joanetara animatzen diren her­naniarrentzat eta beste edozein he­rri­tako pertsonentzat zuzendutako ideia da ?Jantzi Gona?, herri mailako ekimena sortu nahi izan dutelako.

Sortzaileen ustetan, gona era­mateak festa giroan dantzatzeko aukera ere ematen du. Horregatik, diote parrandan bakarrik dantzatzea baino, xarma izan dezakeela egunean gona eramateak.

Orain arte ez da horrelakorik egin he­rrian, eta pentsatu dute ondo pa­satzeko bes­te modu bat ere badela. As­kotan pa­rranda giroan bakarrik dan­tzatzen dela ai­patu zuten, baina kasu ho­netan, mezua argia da. Batetik, eki­menak au­kera ema­ten du gonarekin jolastu eta el­karrekin ondo pasatzeko. Baina bes­te­tik, bada erre­ibindikatzeko modu ikus­ga­rri bat ere.

«Balore sinboliko haundia duen tela zatia da»

Emakumearen paperean jartzea da helburu nagusietako bat

Ekainaren 25ean etxetik gonarekin atera eta bueltatu arte soinean era­ma­tea­ da lortu nahi dena. Xabi Orma­zabalek adi­erazi duen moduan, «hel­burua ez da neskaz mo­zorrotzea, gona janztea ba­izik». Dio, bes­tearen paperan jarri arte ez­­ dela benetan jakiten hark sentitzen du­e­na. Horregatik, momentu dibertigarri bat­ bezala ikusteaz gain, argi izan behar da gonaren esa­na­hia. Hain zuzen, balore sinbolikoa haun­dia duen tela zati bat dela argitu du Or­mazabalek. 

Mutil edo gizonezko bat kalera gona edo soinekoarekin irteten bada, gi­zar­tearen begirada nabaritzen duela diote ekimenekoek. Horre­ga­tik, emakume ze­­in gizonek parte har­tze­ko aukera mo­duan aurkezten dute. Kasu honetan, gi­zonezkoek gona soinean dutela ema­ku­mearen erre­alitatea gertuagotik biziko du­tela ulertzen da.

Larburu musikariaren ?Gona? abes­tian oinarrituta, aurreiritziak alde ba­tean uztea ere bilatu nahi da. Her­na­ni­arrak bere musika eta letran is­latzen du bes­tearen irudia epaitzea erraza de­la, norbera bestearen aza­lean jartzen ez bada. Dio, askotan eta modu errazean jotzen dela emakumearen grina epai­tzera, hain zuzen, gona altxatzen dio­tela, ezagutu gabe. Horregatik, ema­ku­me­aren paperean jar­tze­ko deialdia e­gi­­ten die­­ denei, gona janz­te­ko esanez, behin bada ere, ema­kumeek zer sen­titzen du­ten norberak bere buruan sen­titzeko. Larburuk dio­en mo­duan, «gona azpin dagona» sen­ti­arazteko eki­mena da asteartekoa.

Gainera, gerturatzen den orok gona janz­ten badu, guztiek irudi antzekoa izan­­go dutela aurreikusten da eta ho­rre­­­­­­­la, besteen epaitzea edo askotan ne­ga­­­­ti­boa izan daitekeen aurre iritzia iza­tea zailagoa iza­n­go baita. Honen in­guruan, Ormazabalek dio, arlo ho­n­e­tan he­rrian egon daitezkeen helburuen ar­tean hauxe dagoela, ema­kumearen pa­perean jartzeko metafora, hain justu. Zen­­tzu askotan hitz egiten da bes­te­a­ren­ irudiaren inguruan, bai­na  inoiz ez­ ­be­­re azalean jarrita. Ho­rregatik, as­te­ar­tekoa esperimentu ona izan dai­te­keela pentsatu da, parte-hartzen duten guz­tientzat.

­Halaber, jai giroan gertatzen diren era­soak ezagutarazi eta babesa adi­e­raz­teko asmoarekin sortu da ekimena. Hau­ek ekiditea da espero dena, baina ger­tatu direnen aurkako salaketa baten mo­duan ikusi nahi dute ?Jantzi Gona?, bai­ta ere. Kalean ez ezik, festa eta jai gi­ro­ko es­ze­natokietan jarrera era­so­ko­iak ez­ dira onartuko, eta go­na ide­ia hauek biltzen dituen ikur bi­hurtu na­hi dute. 

Larbururen hitzetan bezala, «ahizpa, lehengusu, lagunei» eta ingu­ru­koei za­baltzeko mezua da datorren eguneko zi­ta. Horregatik, ahoz ahoko zerbait ere ba­­da gona janztearen ideia. 

«Zalantzan dagoenari esango nioke animatzeko, helburua elkartasuna adieraztea dela, ondo pasatzea»

Gona tailerra izan zen, Herri Gunean

Duela bi aste antolatu zuten Urumea He­rri Gunean gona egiteko tailerra, eta as­te­arte honetan jantziko dute bertaratu zi­ren guztiek. SUTUk antolatu zuen eta norberaren gustoko gonak egiteko joste lanetan aritu ziren arropa zaharra eta tela za­tiekin.

Hala ere, astearte honetarako etxetik eraman daiteke edozein gona mota. Ba­lio dute motzak, luzeak eta edozein ta­mainatakoak. Esan bezala, garra­n­tzi­tsu­ena helburuak zeintzuk diren gogoan iza­tea da.

#jantzigona, sare sozialetan

Ekimenak badu sarean oihartzuna eta oraindik ere haundiagoa izatea espero du­te. Horregatik, ekainaren 25ean gona jantzi dutenek argazkia atera eta hastag #jantzigona-rekin, Instagramera igotzea da eskatu dutena. 

Ziurrena da koadrila baz­karian­ taldeko argazkia aterako du­tela, bai­na go­goa dutenek indibidualki edo­ tal­­de txi­kitan ere atera dezakete ar­gaz­­­kia. Beste hainbatek ere igo dutelako us­te­arekin, dagoeneko badira animatu di­ren ba­tzuk, eta irudiak ikusgai daude has­taga ja­rrita edo @jantzigona kontuan.

Esan bezala, aurten lehenengoz egin­go da ekimena, eta oraindik inork ez da­ki zer gertatuko den gonaren kon­tu­arekin. Kotxean zijoala bururatu zitzaion ideia Ormazabali, eta aurreikuspenetan gehiegi pentsatu gabe, ekimenean mur­giltzea erabaki zuen Arrondo eta ­SU­TUkoekin batera. Horregatik, dan­tza­tu, San Joanekin gozatu eta atzean da­goenaren inguruan gogoeta egitea da garrantzitsua.

Ondo irteten bada, datorren egu­neko jantziak zer esana izango du da­­tozen San Joanetarako ere. Oinarria on­do pasatzea dela kontuan izanik, gogotsu datozenentzat deialdi guztiz irekia dela eta «m­e­zu guztiz po­sitiboa» dela go­gogorarazi du­ Ormazabalek. 

Maite Larbururen ?Gona? abestian oinarrituta, ?Jantzi Gona? ekimena